سخنرانی رئیس محترم جمهوری تاجیکستان در دیدار با فعالان، نمایندگان مردم و رهبران مذهبی کشور

هموطنان عزیر!

فعالان، نمایندگان مردم و رهبران محترم مذهبی!

در ابتدا فرارسیدن ماه مبارک رمضان- ماه پرهیزکاری و احسان، خیر و درستکاری، عفو گناهان و تطهیر ظاهر و باطن را به همه مردم تاجیکستان، هموطنان خارج از کشور و همه شما حضار محترم تبریک عرض می نمایم و برای شما و تمامی اقوام کشور صلح و آرامش، فیض و برکت و زندگی باثبات آرزو دارم.

باید گفت که حکمت تقوی و روزه­داری فقط در پرهیز از خوردن و آشامیدن خلاصه نمی شود، بلکه این ماه پربرکت دستاویز اعتقادی مهم مسلمانان برای انجام کارهای خیر و صواب، کار پسندیده، داشتن دست و زبان پاک، گذشت، عفو، صبر و شکیبایی و سایر صفات حمیدۀ انسانی به شمار می رود.

طبق آیات قرآن مجید و احادیث نبوی، هر کار خیر، نیک و صواب در این ماه مبارک به مراتب بهتر و بزرگتر از ماه های دیگر است و ثواب بیشتری دارد.

از این رو ماه رمضان بهترین فرصت برای گسترش خیرات برای یتیمان و معلولین، خانواده های فقیر و بی بضاعت، نیازمندان و درماندگان و اقوام و خویشاوندان است.

خداوند در آیه 60 سوره توبه می فرماید: «همانا صدقات براى نيازمندان و مسکینان وكارگزارانِ صدقات وجلب دلها و آزادى بردگان و اداى بدهى بدهكاران و در راه خدا و تأمين در راه مانده است، اين دستور، فرمانى است از جانب خداوند است.»

در پایان سال گذشته در پیام رئیس دولت، جهت گیری های اصلی سیاست داخلی و خارجی دولت تاجیکستان و در ژانویه سال جاری در مجمع عمومی دولت در جمع بندی در سال 2023، دستاوردهای مردم کشور به تفصیل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و وظایف آینده نزدیک مشخص شد.

امروز می خواهم در مورد روندهایی که در دنیای مدرن جریان دارد، از جمله برخورد فرهنگ ها و تمدن ها، اختلافات و درگیری های دینی و مذهبی، گسترش بی سابقه تروریسم و ​​افراط گرایی دینی، «سیاست دوگانه» در رابطه با افراط گرایی دینی، گروه‌ها و امثال آن‌ها که وسیله‌ای برای استفاده از منافع مختلف شده‌اند و همچنین تأثیر آن‌ها بر جامعه و دولت ما صحبت کنم.

مسائلی وجود دارد که امروز باید علناً و با شفافیت در مورد آنها صحبت کنیم، روندهای نامناسب را مورد بررسی قرار دهیم و از آنها پیشگیری کنیم تا دیگر فجایعی مانند حوادث دهه 90 باز اتفاق نیافتد.

به همین لحاظ، بر آن شدیم تا در آستانه فرا رسیدن ماه مبارک رمضان با نمایندگان کشور، دانشمندان و علما، فعالان و رهبران دینی دیدار کنیم و در خصوص مسائل مربوط به زندگی اجتماعی از جمله معنویت و تربیت مردم گفتگو کرده و تکالیفی برای برطرف نمودن برخی مشکلات و کاستی ها که در این راستا قرار دارد، معیّن نماییم.

یادآوری می‌کنم که در نتیجه درک ارزش‌های ملی و فرهنگ و اخلاق حمیدۀ مردم ما، طی بیش از سی سال استقلال کشور هزاران کارآفرین و تاجر، مردم سخاوتمند و شریف جامعه از سیاست انسان ­دوستانۀ اجتماعیِ دولت حمایت کرده‌ اند و اقدامات مثبت و سازنده بسیاری انجام داده­ اند.

آنها تا کنون هزاران مدرسه و مهدکودک، بیمارستان و مراکز درمانی، جاده ها و پل ها، کارخانه ها و شرکت های صنعتی و دیگر امکانات رفاهی اقتصادی و اجتماعی ساخته اند، برای صدها هزار تن از شهروندان فرصت شغلی فراهم نموده اند، سالانه چهار – پنج مرتبه  به خانواده های نیازمند، بی­سرپرستان و معلولین کمک کرده اند و اکنون نیز کارهای خیر زیادی انجام می دهند.

فرصت را مغتنم شمرده، مراتب قدردانی صمیمانه دولت و حکومت کشور را به همه آنها به خاطر اقدامات میهن دوستانه و انسان دوستانه شان اظهار می نمایم.

این کار نیک و صوابی است که موجب رضایت خداوند می گردد، ثواب و ثمره آن به هفت پشت انسان می رسد و در نامه اعمال آنان و اجدادشان که چنین فرزندان صالحی تربیت کرده اند، نوشته می شود.

ببینید امروز صدها هزار نفر از شهروندان ما برای مهاجرت کاری به خارج از کشور می روند، چقدر دور از خانواده و فرزندان خود رنج می برند و با این حال در کارهای خیر سهیم هستند.

مگر این کارِ صواب نیست؟

یا مکتب ساختن - که در قدیم به آن مدرسه می گفتند، چه بسیار نوجوانانِ ما و شما که نمی توانستند حرف بزنند، امروز سواد و علم کسب می نمایند و نوجوانان و جوانان حرفه و مهارت پیدا می کنند. مگر این کار صواب نیست؟

امروز شکرگزاریم که به برکت استقلال کشور شرایط هماهنگ و مساعدی در همه عرصه های زندگی اجتماعی کشورمان از جمله در راستای آزادی وجدان ایجاد شده است و امروز شهروندان ما آزادانه فریضه های دینی خود را به جا می آورند.

آیا در دهه 90 می توانستیم آزادانه به مسجد برویم؟

آیا می‌توانستیم در شهرها و نواحی دیگر آزادانه به دیدار اقوام و فرزندان خود رویم؟

آیا امروز با آن روزها فرق ندارد؟

در آن سال ها هم یکی از اسباب ناآرامی ها ناسپاسی ما بود که باعث بدبختی گردید.

با وجود این، همچنان همین رفتار در برخی مناطق مشاهده می گردد.

به برکت رویداد بزرگ تاریخی در زندگی مردم ما، یعنی استقلال و آزادی توانستیم ارزشهای ملی و دینی خود را احیا کنیم و مردم ما با پیران خرد و بزرگان علم و ادبِ گذشته با دین آبا و اجدادی آشنا گردند.

استقلال دولت به ما - ملت متمدن تاجیک - فرصت داد تا آثار بزرگان خود را بازنشر کنیم و در اختیار مردم کشور قرار دهیم.

بار دیگر تکرار می نمایم که همه اینها برکت مقدس ترین نعمت زندگی مردم ما است - استقلال، آزادی و دموکرات بودن کشور ما، که فرصت های برابر و شرایط اعتقادی آزاد و سازگاری را برای پیروان همه ادیان ایجاد کرده است.

مردم ما نیز این فرصت را داشتند که رسوم و آیین های ملی و اعیاد مذهبی – جشن های نوروز و مهرگان، تیرگان و سده و اعیاد رمضان و قربان را به عنوان بخشی از فرهنگ ملی احیا کرده و با مشارکت آزادانه مردم کوچک و بزرگ کشور با افتخار تاریخ بیش از شش هزار سالۀ ملت تاجیک را ارج گذارند.  

دولت تاجیکستان در طول سال‌های استقلال، با هدف فراهم آوردن شرایط مساعد برای تضمین آزادی بیان و آزادی مذهب کارهای بسیار مهمی را انجام داده است.

در سال 2009، مراسم بزرگداشت 1310- سالگی مؤسس مذهب تحمل گرای حنفی، فرزند فرزانه ملت تاجیک - ابوحنیفه نعمان بن ثابت که به امام اعظم شهرت دارد، با حضور دانشمندان مشهورِ جهان اسلام و افراد برجسته از 55 کشور جهان برگزار گردید. این یک رویداد مهم در زندگی معنوی مردمان ما بود.

وقتی من برای برگزاری چنین مراسمی مصمم شدم، برخی از نمایندگان فرهیختگان کشور مخالف بودند که با چه هدفی این کار را انجام می دهیم؟

آنها به یک موضوع مهم توجه نکردند که مردم ما نه مذهب خود را می شناسند و نه پیر مذهب خود را، حتی خیلی ها نمی دانستند ما از کدام مذهب هستیم.

من این را می دیدم.

همچنین بزرگداشت شخصیت های تأثیرگذار علمی و دینی - مولانا جلال الدین بلخی، ابوعلی بن سینا، عبدالرحمن جامی، محمد خجندی، ابوریحان بیرونی، محمد غزالی، ناصر خسروی قبادیانی، میرسعیدعلی همدانی و دیگران، انتشار بسیاری از آثار اخلاقی و علمی گذشته، ترجمه قرآن کریم به زبان تاجیکی و چاپ سه باره و در دسترس قرار دادن آن برای مردم تاجیکستان از جمله کارهایی می باشد که در این راستا به انجام رسیده است.

به دستور رئیس دولت یکی از معتبرترین تفاسیر قرآن کریم - «ترجمه تفسیر طبری»، «هدایت» برهان الدین ابوحسن بن ابوبکر، «صحیح» امام بخاری، «مقدمه» ابن خلدون و آثار دیگر متفکران بزرگ اسلامی به زبان تاجیکی ترجمه و منتشر شد.

ما این کارها را کردیم تا مردم تاجیک بخوانند و بدانند - که اجداد ما و شما چه کسانی بودند؟

ما تصمیم داریم این گونه اقدامات از جمله نشر نسخه تاجیکی قرآن کریم را ادامه دهیم تا این کتاب مقدّس در هر خانه ای از کشور برای حفظ هویت دینی مردممان یافت شود.

تاجیکستان از نخستین روزهای استقلال، حقوق و آزادی های انسان ها و شهروندان را بالاترین ارزش تلقی کرد و روش ها و ابزار لازم برای اجرای آنها را در ساختار دولتی شکل داد.

تأسیس کمیته ادیان، برنامه ریزی جشن ها و مراسم زیر نظر دولت، مؤسسه دولتی مرکز معارف اسلامی زیر نظر رئیس جمهور کشور، دانشکدۀ اسلامی تاجیکستان به نام امام اعظم، تصویب قوانین جمهوری تاجیکستان «در مورد برنامه ریزی جشن ها و مراسم»، «در مورد آزادی بیان و انجمن های مذهبی»، «مسئولیت والدین در آموزش و پرورش و تربیت فرزندان»، ثبت 4 هزار انجمن مذهبی، یعنی مساجد و ساماندهی سفرهای جمعی شهروندان به حج واجب و عمره از جمله اقدامات انجام شده در این راستا می باشد.

امروزه در تاجیکستان به ازای هر 2000 شهروند یک مسجد وجود دارد، در حالی که این شاخص در کشورهای عضو کشورهای مستقل مشترک المنافع 3 – 3,5  هزار و در سایر کشورهای توسعه یافته جهان 5 – 5,5  هزار است.

همزمان، یک خانقاه اسماعیلیه، دو کمیته توسعه خانقاه های اسماعیلیه و 67 تشکل مذهبی غیراسلامی آزادانه در کشور فعالیت می کنند.

در سال 2010، سازمان جهانی اسلامی برای آموزش و پرورش، علوم و فرهنگ (آیسسکو) (ICESCO) شهر دوشنبه را به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی معرفی کرد که نشان می دهد تاجیکان در حفظ میراث دینی، غنی گردانیدن آن و درمجموع فرهنگ و معارف اسلامی در جهان اسلامی سهم به سزایی دارند.

این واقعیت نیز حاکی از آن است که در دوران استقلال فرصت‌های زیادی برای شهروندان کشور ایجاد شد تا بتوانند از حقوق و آزادی‌های دینی خود استفاده کنند و آزادی بیان در حد لازم تأمین شود.

پس چگونه می توانیم قدردان استقلال و حاکمیت خود نباشیم؟

در جهان امروز ملت هایی هستند که صدها سال است برای استقلال یک کشور می جنگند و میلیون ها نفر را در این راه قربانی کرده اند و می کنند.

در این مورد فقط یک سخن می گویم: اهالی تاجیکستان که نسبت به سرزمین خود ناشکر می کنند و نسبت به این سرزمین اجدادی بهشتی ناسپاس هستند، عاجز می شوند!

تنها استقلال و نظام دموکراتیک کشور ما بود که این امکان را فراهم آورد تا ملیت های مختلف و پیروان ادیان و مذاهب مختلف در کشور ما بتوانند آزادانه فعالیت های مذهبی خود را در چارچوب احکام قانون اساسی کشور و قوانین جاری انجام دهند.

تاریخ دولتداری جدید تاجیکان و گذر زمان صحت انتخاب نظام دولتی دموکرات را در شرایط مدرن به اثبات رساند.

هنوز پنج روز هم نبود که رئیس دولت شده بودم- زمانی که در شانزدهمین اجلاس تاریخی شورای عالی در شهر باستانی خجند  مرا انتخاب کردند - برای حفظ امنیت کشور تاجیکستان در سطح جهانی و جلوگیری از پراکندگی ملت تاجیک، همین راه و همین ساختار دولت را  من پیشنهاد کردم.

تحلیل و بررسی اقدامات دولت تاجیکستان در بیش از 32 سال در رابطه با مذهب، نشانه آن است که دولت دموکراتیک ما در جهت تضمین آزادی بیان گام های محکمی برمی دارد و به رسالت و وظیفه تاریخی خود در قبال مردم معتقد در حد لازم عمل نموده است.

امروز ما آزادیم - طاعت می کنید، نماز می خوانید، عبادت می کنید، روزه می گیرید، به مسجد می روید، به خانه خدا می روید یا کار نیک انجام می دهید، آزاد هستید.

دولت تاجیکستان به همه ادیان نگاه خوبی دارد و شرایط مساعد اعتقادی را برای پیروان آنها فراهم کرده است و خصوصاً برای توسعه دین مبین اسلام که 99 درصد ساکنان این کشور به آن معتقدند، نه تنها شرایط مساعدی را فراهم کرده، بلکه به ارزش های سازنده و انسان دوستانه آن ارج می گذارد.

ما این اقدامات را در ادامه کار نیاکان خوبمان در راه پاسداری و ارتقای ارزش های اعتقادی و اخلاقی دین مبین اسلام و پاکسازی آن از انواع خرافات و تعصبات و مصونیت از تفرقه اندازی و حفظ اصالت دین مان انجام دادیم.

زیرا فرزند فرزانۀ ملت تاجیک، ابوحنیفه نعمان بن ثابت یا امام اعظم، پایه گذار بزرگترین مذهب تحمل گرای اسلام است که تعداد پیروان آن تقریباً 60 درصد مسلمانان، یعنی بیش از نیمی از مسلمانان جهان اسلام را تشکیل می دهد.

خودتان بگویید، چگونه به این فرزند بزرگ ملت و دیگر بزرگان افتخار نکنیم؟ چگونه؟

یادآور می شوم که دلیل کثرت پیروان مکتب حنفی، عقلانیت و تحمل گرایی آن است، این مکتب با شرایط هر عصر از جمله عصر مدرن تطبیق می یابد و انسان را به عنوان بهترین موجودی که خدا آفریده در جایگاه بسیار بالایی قرار می دهد.

در واقع، در دوران معاصر مردم و ملت‌ها سعی می‌کنند با مطالعه و اختراع علم و دانش، تکنیک و فناوری روز، ارزش‌های ملی، دستاوردهای فرهنگی و آزادی‌های شخصی خود را تحت حمایت دولت مستقل خود در برابر تهدید جهانی شدن منافع و سوء استفاده از ارزش‌ها حفظ کنند.

خداوند انسان را آفرید، شعور و چشم و آب و خاک و زمین در اختیارش گذاشت تا زندگی کند، از این دنیا لذت ببرد، ذهنش را به کار گیرد، خود را با زمانه سازگار کند، خرافات را دنبال نکند، علم بیاموزد، حرفه بیاموزد، هنر یاد بگیرد و به زندگی خود ادامه دهد.

پیروی از شعائر نیاکان ما - مذهب حنفی یکی از مؤثرترین ابزارهای حفاظت از فضای عقیدتی جامعه ما از تهدیدها و خطرات در شرایط امروزی است.

ابوعبدالله محمد اسماعیل بخارایی در شرایط سخت و بحرانی «علم حدیث» از میان صدها تن از علمای مشهور حدیث نبوی به پاکسازی آنها کوشید و از میان صدها هزار حدیث 7 هزار و 250 حدیث صحیح را به روش علمی، منطقی و تاریخی به جهان اسلام عرضه کرد.

علم جهانی و همه مسلمانان جهان «جامع الصحیح» امام بخاری را معتبرترین کتاب بعد از کتاب خدا یعنی قرآن کریم می دانند.

مولانا جلال الدین بلخی، حکمت و اخلاق اسلامی را به پایه های بسیار عالی شعر رساند، پل حسن تفاهم و تساهل را در مرز سه تمدن اسلامی، یونانی و مسیحی ایجاد نمود و گفت‌وگوی میان فرهنگ‌ها و تمدن‌ها را آغاز کرد.

مثنوی معنوی مولوی

هست قرآن در زبان پهلوی

این شاهکار بزرگ فرزند ملت تاجیک که یونسکو به ابتکار تاجیکستان تصمیم گرفت 800- سالگی آن را جشن بگیرد، در دهه های اخیر در کشورهای گوناگون جهان به تعداد کثیری منتشر و به کتابی تبدیل شده است که در بین مردم دنیا خوانندگان بسیاری دارد.

من به منظور تقدیر، دو بار آرامگاهش را زیارت کردم.

چه ملیت ها و اقوام و نمایندگانی از ادیان و مذاهب مختلف را در آرامگاه مولانا نمی بینید.

چنین فکر می کنم آثاری که مولانا خلق کرده برای این روزها و شب هاست، برای همه نوشته شده است.

آنها در خدمت اتحاد، بردباری، صبر، همکاری، همزیستی، دوستی و همراهی هستند.

به همین دلیل است که همه او را دوست دارند.

با وجود گذشت قرن ها، پل معنوی و فرهنگی که مولانا ساخته بود، اقوام و ملل مختلف جهان را گرد هم آورد و حتی امروزه نیز پیروان ادیان مختلف - مسلمان، مسیحی و یهودی - به آرامگاه او رفته و یاد و خاطره او را گرامی می دارند.

ما مفتخریم که تمامی آثار مولانا به زبان تاجیکی می باشند.

امسال نیز به ابتکار و پیشنهاد تاجیکستان در سازمان یونسکو جشن بزرگداشت مولانا دایر می گردد و به نظر من نقش ارزنده ای در ارائه شایسته و شناخت بهتر زبان، تاریخ و فرهنگ ملت تاجیک در جهان و نیز در تقویت هویت ملی ما دارد.

اما از دهه 90 به بعد حضرات جدید، مولوی های جدیدی پیدا شدند که می خواستند با همه کارهای ساختگی و مغرضانه خود، مردم ما را به راه اشتباه هدایت کنند.

اگر قانون نباشد، در هر روستای ما پیامبران جدیدی مانند شیخ تیمور ظهور می کنند.

سپس هر ملا با توجه به هوش، فراست و سواد خود شروع به تحمیل نظرات خود به مردم می کند.

همه علما و بزرگان ملت ما مانند استاد ابوعبدالله رودکی و حکیم ابوالقاسم فردوسی، ناصر خسروی قبادیانی و ابوعلی بن سینا، مولانا جلال الدین بلخی و شیخ سعدی شیرازی، خواجه حافظ شیرازی و کمال خجندی، میرزا عبدالقادر بیدل و احمد دانش و استاد صدرالدین عینی با معرفت و دانش خود مشکل دنیا و آخرت را توضیح دادند.

از این رو مردم تاجیکستان به ویژه جوانان و نوجوانانی که خود را مسلمان و پیرو مذهب عقل گرای حنفی می دانند، حق معنوی دارند که به وارث شخصیت های علمی و اخلاقی جهان شمول افتخار کنند.

تک تک افراد این سرزمین و هر نوجوان و جوانی که پیوند ناگسستنی با ملت و خلق تاجیک با ریشه تاریخی، زبانی، فرهنگی و معنوی دارد، باید با افتخار بگوید که من یک تاجیک هستم، نوه و وارث اجدادی فرهیخته و اهل کار که در جهت توسعه علم و فرهنگ و تمدن بشری و نیز پاسداری از اصالت دین مبین اسلام خدمات ارزنده ای انجام داده و جایگاه شایسته ای در جهان اسلام به دست آورده است.

رهبران دین اولاً برای مردم توضیح دهید که باید دانا باشید و سواد کافی داشته باشید.

چرا بیگانه پرستی می کنیم؟

چرا اینقدر خارجی ها را تشویق و تبلیغ می کنیم؟

من نمی فهمم، چنین رفتاری چه چیزی به ما می دهد؟

چرا ملت را گمراه می کنیم؟

به چه زبانی توضیح بدم؟

رهبر کدام کشور دنیا ملتش را، مردمش را آگاهانه به آتش می کشاند؟

حضار گرامی!

باید گفت که علیرغم نگرش حسنه دولت نسبت به همه ادیان و مذاهب به ویژه نسبت به دین مبین اسلام، در سال های اخیر جلوه های ناراحت کننده و نگران کننده تعصب و خرافه پرستی، تفرقه و افراط گرایی مذهبی و در این زمینه عدم رعایت موازین شرعی و قانون اساسی و قوانین قابل اجرا افزایش یافته است.

ما شاهد بودیم و به خوبی به خاطر داریم که همه فجایع دهه 90 ناشی از نقض قانون اساسی و قوانین قابل اجرا بود.

همه را له کردیم. به چه چیزی منجر شد؟

به هرج و مرج - ناتوانی!

این در حالی است که به عقیده علمای مشهور علوم اسلامی، خرافات، تعصب و افراط گرایی مذهبی هیچ ارتباطی با آموزه های اومانیستی اسلام ندارد.

دشمنان دین مبین اسلام برای کاشتن بذر نفاق و بدبینی، ایجاد حس اسلام هراسی، تفرقه مذهبی در میان جامعه مسلمانان و دستیابی به اهداف خودخواهانه خود که یکی از آنها کسب ثروت است، از افراط گرایی مذهبی به هر طریقی حمایت می کنند و برای آن هزینه می­کنند.

امروز بر کسی پوشیده نیست که مرکز تعدادی از احزاب و جریانات تروریستی و افراطی در کشورهای پیشرفته جهان قرار دارد.

همچنین اکثر جنگ هایی که بین کشورها رخ می دهد به نوعی جنگ مذهبی است.

دست دشمنان دین مبین اسلام و امت اسلامی در دست آنهاست.

در سال‌های اخیر، افزایش بی‌سابقه تلاش‌های ابرقدرت‌ها برای تحقق منافع خود، توزیع مجدد جهان، تسلیح سریع، آغاز مرحله جدیدی از «جنگ سرد»، گسترش بی‌سابقه فعالیت‌های تروریست‌ها و افراط گرایان مشاهده شده است که متأسفانه خصوصیت مذهبی پیدا کرده‌اند. در پی همه‌گیری کووید-۱۹ وضعیت پیچیده‌ای به وجود آمده است و همچنین تغییرات اقلیمی و پیامدهای جدی آن - خشکسالی و کمبود مواد غذایی و گرسنگی، وضعیت جهان را پیچیده و غیر قابل پیش بینی کرده است.

یعنی امروز بشریت در دوره‌ای از رویارویی‌های شدید نظامی، خشکسالی و کم آبی، قحطی و گرسنگی، انحطاط اقتصادی و اجتماعی است و به طور کلی در شرایط بسیار پیچیده‌ای در تاریخ خود قرار دارد.

تاریخ بشر سال های بسیار حساس و خطرناکی را پشت سر می گذارد.

به همین دلیل است که در چنین شرایطی، در چنین سال هایی که جان ما و شما در خطر است، نباید زیاده روی کنیم.

در نتیجه عوامل ذکر شده، در سال های اخیر در چندین کشور مسلمان نشین شاهد بی ثباتی زندگی مردم و برهم زدن وضعیت امنیتی دولت ها از طریق سیاسی شدن اسلام یا نفوذ اسلام سیاسی بوده ایم.

اینکه «انقلاب‌های رنگی» و دیگر فرآیندهای مشابه آن، که مانند جنگ داخلی تحمیلی تاجیکستان طرح ریزی شده بودند از کجا سرچشمه گرفته و به کجا منجر می شوند، امروز بر کسی پوشیده نیست.

سياسي كردن دين يك فرآيند تصنعي است و جايي در تعاليم اسلامي ندارد.

زیرا دین مبین اسلام از ابتدا سیاسی نبوده و ابتدا معارف آن خوانده و مطالعه می شود، سپس به خدا ایمان آورده و یگانگی او را می شناسند.

وقتی می گوییم خداوند یگانه و بخشنده و مهربان است، باید فقط به او سجده کرد، نه به دیگری، نه به چیز دیگری.

در شرایط پیچیده دنیای مدرن، ما موظفیم از استقلال، آزادی و امنیت دولت و جامعه محافظت کنیم، ضمن رعایت الزامات قوانین دولت سکولار، با ارزش‌های دینی رفتاری منطقی داشته باشیم، هم از ارزش‌های دینی اسلام محافظت  کنیم و هم از گسترش تفرقه و افراط گرایی پیشگیری نماییم.

من معتقدم که بی طرفی یا سازش در این موضوع به معنای از بین بردن سعادت خود و فرزندانمان است.

نسل قدیم کشور و اکثر کسانی که در این سالن نشسته اند، به خوبی می دانند که بی طرفی چه حوادث و فجایعی را هم برای کشور و هم برای ملت در پی دارد.

اگر یکی از دلایل جنگ داخلی تحمیلی استفاده مغرضانه از احساسات مذهبی مردم بود، عامل اصلی دیگر بی طرفی و بی تفاوتی نسبت به سرنوشت دولت و ملت بود.

من یکی از شاهدان زنده در سالن مجلس آن زمان بودم.

اگر بسیاری از مردم بی طرف نمی ماندند، جنگ داخلی در تاجیکستان آغاز نمی شد.

آن جنگ چقدر بدبختی به همراه داشت. چقدر انسان قربانی شدند.

بیش از 150 هزار کشته، یک میلیون پناهنده اجباری، بیش از 50 هزار کودک بی سرپرست، میلیون ها انسان که عزیزان خود را از دست دادند و میلیاردها سامانی خسارت مالی آن روزها که هنوز مردم فراموش نکرده اند و هنوز در اقتصاد و زندگی ما احساس می شود.

ده ها قبرستان جدید در کشور همسایه افغانستان برای پناهجویان تاجیک پدیدار شده است.

آن روزها مردمی که ایمان خود را فروختند، پدر را علیه پسر و برادر را علیه برادری شورانیدند و جنگ داخلی تحمیلی ابتدای دهه 90 از مساجد شروع شد.

یعنی زمان آن فرا رسیده است که با انواع پدیده های نامطلوب و خطرناک از جمله افراط گرایی و تروریسم مبارزه کنیم و حاکمیت قانون را در کشور تضمین کنیم.

خودتان در نظر بگیرید که در دوران شوروی تنها 34 مسجد در تاجیکستان وجود داشت که 17 مسجد جامع، 15 کلیسا و 2 کنیسه فعالیت داشت.

نه حج بود، نه حاجی، نه عمره، نه مؤسسه اسلامی و نه تعداد زیادی مسجد پنج پنج وقته جمعه خوانی.

کسانی از شما که بزرگسال هستید می دانید.

با این حال، با وجود چنین محدودیت های شدید آن زمان، نه افراط گرایی بود، نه یک تروریست مذهبی و نه یک توطئه مذهبی.

امروزه تاجیکستان دارای 4 هزار مسجد، مؤسسه اسلامی، نهادهای علمی الهیات، بیش از 250 هزار زائر حج واجب، بیش از 400 هزار زائر عمره و هزاران خادم مذهبی است - فارغ التحصیلان مؤسسات آموزشی مذهبی خارجی و داخلی در آزادی های استقلال پرورش یافته اند.

یکی از بزرگترین مساجد منطقه در پایتخت تاجیکستان ساخته شده است.

ساخت بنای جدید و مدرن دانشکدۀ اسلامی تاجیکستان با هنر عالی معماری ملی به سرعت در حال انجام است.

اما در ازای همه اقدامات انجام شده تا امروز و حمایت دولت و حکومت برای حفظ ثبات اوضاع دینی کشور، تعصب و خرافه پرستی، تفرقه افکنی، بیگانه پرستی و افراط گرایی، افراط گرایی و اقدامات تروریستی با ماهیت مذهبی به یک عامل نگران کننده جدی تبدیل شده است.

مایلم تأکید کنم که این روند بر موقعیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و معنوی تاجیکستان که امروزه در جهان به عنوان مبتکر و پیشرو در حل مشکلات جهانی شناخته می شود، تأثیری نخواهد داشت.

ما اکنون نام بد «جنگ برادرکشی» را که بر ملت باستانی، فرهنگی و تمدن ساز ما تحمیل شده بود از ذهن و خاطره خود حذف کرده ایم و تاجیکستان را در عرصه بین المللی به عنوان کشوری مستقل، دموکراتیک، قانون مدار و سکولار و مهمتر از همه به عنوان یک کشور مبتکر و خلاق، خالق پنج ابتکار بین المللی معرفی کرده ایم.

به هر حال، باید گفت که تعطیلات سال نو اجدادی - نوروز نیز به ابتکار تاجیکستان یک جایگاه بین المللی پیدا کرد.

غذاهای ملی تاجیکستان - آشی پلو، لباس های ملی ما از جمله «چکن» به جهانیان معرفی شدند.

اما چه کسی ما را در سال های قبل می شناخت؟

پس چگونه شکر این دولت، این ساختار دولتی و این میهن بهشتی را نداشته باشیم؟

در صفحات تاریخ دولتداری ملت تاجیک، فجایع و حوادث سختی ثبت شده است که عامل اصلی آن ظهور ایدئولوژی افراطی مذهبی، تعصب و سیاسی شدن اندیشه های دینی بوده است.

به عنوان مثال، ما سرنوشت ایالت سامانیان را در نظر می گیریم.

بر اساس اطلاعات علامه باباجان غفوراف در کتاب «تاجیکان»، دولت سامانیان بر پایه ملی گرایی و بیداری آگاهی ملی شکل گرفت و 124 سال فعالیت کرد و در نتیجه افراط گرایی مذهبی و بیگانه پرستی شکست خورد.

روحانیونی که اصالت و هویت خود را از دست دادند، زمینه را برای حمایت بیگانگانی که قصد غصب دولت ملی تاجیک ها را داشتند، ایجاد کردند.

در پایان قرن بیستم، به محض استقلال تاجیکستان، روحانیون تندرو و بیگانه پرست با هدف در دست گرفتن حکومت و به قدرت رسیدن سعی کردند با شعارهای اسلامی، دولت جوان تاجیکستان را نابود کنند و با تحمیل فرهنگ بیگانه به مردم، ملت را مطیع دیگران کنند.

در چنین شرایط سرنوشت سازی تعدادی از رهبران و روشنفکران نسبت به سرنوشت آینده فرزندان و نوه های خود بی طرفی نشان دادند و همین امر باعث شد کشور تازه استقلال یافته ما به جنگ داخلی تحمیلی کشیده شود.

بر اساس گزارشات دانشمندان، صاحب نظران و متخصصان معارف اسلامی در چهارده قرن گذشته، یکی از ابزارهای سنجیده شده بازیگران ژئوپلیتیکی، اجرای برنامه های «اسلام سیاسی» است که برای عملیاتی نمودن هر یک از پروژه ها و طرح های جانبدارانه و منفعت طلبانه آنها استفاده می شود.

هموطنان ما به خوبی به خاطر دارند سازمان تروریستی و افراطی «حزب رنسانس» که فعالیت آن در کشور منع شده، یعنی عامل اصلی جنگ داخلی تحمیلی چگونه سعی داشت از طریق بازیگران ژئوپلیتیک با هدف ساختن کشور اسلامی و تحمیل فرهنگ بیگانه بر مردم ما دست یابد و به میدان آید.

بررسی و تحلیل موضوع نشان می‌دهد که برای سرنوشت آینده ملت تاجیک، عامل رادیکالیزه شدن جامعه و پیوستن شهروندان به سازمان‌های تروریستی با ماهیت مذهبی در شرایط کنونی تهدیدی جدی باقی می‌ماند و در صورت عدم جلوگیری از این روند، عواقب ناخوشایندی در پی خواهد داشت.

ساختارها و مراجع ذی­ربط کشور بر اساس برنامه ها و سایر اسناد مصوب سازمان ملل متحد و نیز موازین قانونی، مبارزه سازمان یافته ای را با تهدیدات مذکور آغاز کرده اند و امروز تاجیکستان به عنوان کشور پیشرو در زمینه مبارزه با تروریسم و ​​افراط گرایی شناخته شده است و با همکاری جامعه جهانی با این پدیده های خطرناک مقابله می­کند.

با وجود این، مواردی از افراط گرایی برخی از شهروندان ما و تمایل آنها به پیوستن به سازمان ها و جنبش های تروریستی و افراط گرا در برخی شهرها و نواحی وجود دارد.

دلیل اصلی چنین وضعیتی اولاً این است که کار با مردم در راستای شکل گیری ذهنیت سالم و سازنده آن طور که لازم است انجام نمی شود.

مسئولان مناطق و شهرها و نواحی، ساختارهای محلی وزارتخانه های آموزش و پرورش و علوم، فرهنگ، کار، مهاجرت و اشتغال، کمیته های جوانان و ورزش، زنان و خانواده، مذهب، برنامه ریزان مراسم و جشن ها، سایر ساختارهای دولتی و عمومی مرتبط اعم از نیروی انتظامی و دادگاه ها ترویج فعالیت های ایدئولوژی ساز را در درجه دوم اهمیت قرار می دهند و به این مهم اهمیت نمی دهند.

جمهوری تاجیکستان یک کشور مستقل، دموکراتیک، قانون مدار، سکولار و یکپارچه اجتماعی با تأمین آزادی بیان و اعتقادات در مجاورت دیگر حقوق و آزادی­ها بر اساس ماده 1 قانون اساسی که با رأی مردم تاجیکستان تصویب شده، اعلام گردیده است.

در ادامه این روند، قوانین «آزادی بیان و انجمن های مذهبی»، «مقاومت در برابر افراط گرایی»، «مقاومت در برابر تروریسم»، «برگزاری مراسم و جشن ها»، «مسئولیت والدین در آموزش و پرورش و تربیت کودک»، مفهوم سیاست دولتی در زمینه دین، راهبردهای ملی برای مبارزه با افراط گرایی و تروریسم برای سال های 2020-2016 و 2025-2021 اتخاذ و اجرا شده است.

اما باید تأکید کرد که موضوعات مقاومت در برابر افراط گرایی و تروریسم از جمله وزارتخانه ها و سازمان های ذی ربط، نهادهای مرتبط با مذهب، جوانان، زنان و خانواده، دستگاه های اجرایی محلی قدرت دولتی، خودگردانی شهرها و روستاها و همچنین آحاد مردم باید اسناد مذکور را اجرا کنند که در سطح لازم و مطابق با شرایط واقعی اجرا نشده اند و به نظر می رسد وحشت و تراژدی جنگ داخلی دهه 90 قرن گذشته را فراموش کرده اند.

بسیاری فراموش کرده اند که جنگ از چه، کجا و به چه دلایلی آغاز شد.

در حالی که آن روزها همه ساختارهای ضروری بودند.

حتی بیشتر از امروز بود، اما فقط یک گزارش بود، همه چیز روی کاغذ بود.

اگرچه فعالیت 28 سازمان افراطی و تروریستی در کشور با تصمیمات دیوان عالی کشور ممنوع شده است، اما موارد پیوستن به این گونه احزاب و جنبش ها همچنان قابل مشاهده است.

در 10 سال گذشته 6680 مورد جنایت با ماهیت افراطی و تروریستی از جمله 86 اقدام تروریستی و اقدام به قتل در کشور کشف و به ثبت رسیده و از 11 مورد اقدام تروریستی و اقدام به قتل جلوگیری شده است..

در این دوره به دلیل تحریکات گسترده افراط گرایان از طریق شبکه های اجتماعی و زمانی که شهروندان در حال مهاجرت کاری هستند، پیوستن جوانان به سازمان افراطی و تروریستی «دولت اسلامی» و سایر گروه های تروریستی، اعزام آنها به مناطق درگیری افزایش یافته و این امر باعث افزایش جدی دغدغه های جامعه شده است.  

بر اساس اطلاعات فوری، بیش از هزار نفر از افرادی که در درگیری‌های مسلحانه در کشورهای خارجی شرکت کرده بودند، کشته شدند و هزاران نفر دیگر ناشناس ماندند.

در این رابطه بر یک نکته دیگر تأکید می نمایم.

افرادی که از تحصیل در مؤسسات آموزشی مذهبی غیررسمی و مشکوک کشورهای خارجی باز می گردند، افکار رادیکال و خصمانه را وارد فضای مذهبی تاجیکستان می کنند.

مثلاً نمایندگان جنبش «سلفیه» نسبت به مکتب حنفی و مؤسس آن امام ابوحنیفه نگاه منفی دارند و نسبت به اسماعیلیه که مکتب تاریخی بخشی از جمعیت بومی کشور است، برخورد بسیار خصومت ‌آمیز دارند.

پیروان این جنبش، دیدگاه های نمایندگان سایر ادیان را انکار کرده و آن را به کفر محکوم می کنند و در این زمینه، تضاد بین ادیان را در میان مسلمانان تشدید می کنند.

شایان ذکر است که اکثر افرادی که به «دولت اسلامی» و دیگر سازمان های افراطی و تروریستی پیوسته اند پیرو آموزه های «سلفیه» هستند.

از این لحاظ، با تصمیم دادگاه عالی تاجیکستان، این گرایش افراطی و تروریستی اعلام شد و فعالیت آن در داخل کشور ممنوع شد.

این در حالی است که از سال 2015 تاکنون بیش از 2300 شهروند کشور در این جریان مشارکت داشته اند و 1945 پرونده کیفری در این پرونده ها تشکیل شده است.

اینکه برخی از امامان خطیب پیرو گروه های افراطی و تروریستی می شوند و افکار افراطی خود را در میان نمازگزاران تشویق و ترویج می کنند، جای نگرانی دارد.

به عنوان مثال امام جماعت یکی از مساجد کانی بادام در دوران تحصیلات دینی خود در خارج از کشور به جنبش «سلفیه» افراطی پیوست و در طول مدت فعالیت در این مسجد مرتب تجمعات غیرقانونی ترتیب می داد و به جمعی از جوانان گفت: شهر درباره برتری جریان «سلفیه» نسبت به آموزه های افراطی دینی به فرقه امام اعظم داد و آنها را به این گروه جذب کرد.

امام جماعت مسجد روستای شادیانه، ناحیه جبار رسول اف، به طور مرتب ایده های سازمان تروریستی «دولت اسلامی» را در میان نمازگزاران ترویج و تشویق می کرد.

همچنین سرخطیبان مساجد مساجد مرکزی شهرها و نواحی باباجان غفوراف و گلستان (یک نفر)، خجند (2 نفر) و کانی­ بادام (6 نفر) در حین تحصیل به مؤسسات آموزشی مذهبی خارجی سازمان افراطی و تروریستی «اخوان المسلمین» پیوستند و پس از بازگشت به وطن، مرتباً افراط گرایی خود را در میان مردم گسترش داده اند.

همچنین مبلغان این سازمان افراطی - چند تن از شهروندان جمهوری عربی مصر، برای راه اندازی مخفیانه فعالیت های خود در کشورمان، به عنوان معلم به دانشگاه ملی و دانشگاه بین المللی زبان تاجیکستان به نام ساتم الغ ‌زاده رفتند و همچنین در آکادمی ملی علوم به عنوان کارمند شروع به کار و به بهانه آموزش دینی به گروهی از جوانان، افکار افراطی خود را تلقین کردند و 124 نفر را به عضویت سازمان افراطی و تروریستی «اخوان المسلمین» درآوردند.

حتی یکی از ائمه جماعات مسجد کانی بادام در حین گذراندن دوران محکومیت خود در زندان خجند رئیس کانون اصلاح و تربیت را به طرز وحشیانه ای سر برید و اقدام به فرار از زندان کرد.

امام جماعت سابق مسجد.

بسیار حادثه‌های دهشتناک است.

در سال های اخیر برخی از شهروندان تاجیکستان اقدامات تروریستی وحشتناکی را در سایر کشورهای جهان انجام داده اند که این اقدام غیرانسانی آنها به اعتبار دولت تاجیکستان و ملت تاجیک در عرصه جهانی لطمه می زند.

بر اساس اطلاعات موجود، در سه سال گذشته 24 نفر از شهروندان ما در 10 کشور مرتکب اقدامات تروریستی از جمله منفجر کردن خود در میان انبوه مردم شده اند.

واقعیت این است که خودکشی جهاد نیست، گناهی کبیره و خلاف آموزه ها و مقتضیات دین مبین اسلام است.

در سوره مبارکه «بقره» آیه 95 آمده است که «خویشتن را با دست خود به هلاکت نیندازید.»

این اقدامات توسط گروه‌های ذینفع و سرویس‌های ویژه برخی کشورها طراحی می‌شود و از کمبود تحصیلات، بی‌تجربه‌گی و ناآگاهی برخی از جوانان ما سوءاستفاده می‌کنند.

ما از اهداف مغرضانه دشمنان ملت تاجیک آگاه هستیم و تمام اقدامات لازم را برای جلوگیری از آن انجام می دهیم.

اقدامات مذکور در جهت بدنام ساختن ملت تاجیک و دولت تاجیک انجام می شود.

در این روند، رهبری دولت دائماً به دنبال تدابیری برای عفو و هدایت افرادی که مرتکب جنایت شده‌اند به سوی یک زندگی مسالمت آمیز است.

در دوران استقلال 17 بار عفو عمومی تصویب شد و بیش از 170 هزار مجرم از مسئولیت کیفری و مجازات رهایی یافتند.

همه این اقدامات به منظور تأمین امنیت ملت و کشور، صلح و ثبات کامل و وحدت ملی صورت گرفت.

برای این بود که مردم ما دوباره با روزهای سختی که در دهه 90 برایشان پیش آمد مواجه نشوند.

علاوه بر این، با ابتکار بشردوستانه رهبری کشور، تغییرات و الحاقاتی در قوانین کیفری ایجاد شد و مقرر گردید که در صورت امتناع داوطلبانه شهروندان از مشارکت در فعالیت‌های گروه‌های افراطی و تروریستی و همچنین توقف مشارکت بیشتر در فعالیت‌های مسلحانه در درگیری در قلمرو سایر کشورها از مسئولیت کیفری رهایی می یابند.

با استفاده از این فرصت، در ده سال گذشته 1640 نفر به وطن خود بازگشتند و پرونده های جنایی علیه آنها مختومه شد.

تنها در سال 2023، 328 شهروند و 140 شهروند در دو ماه سال جاری از این فرصت استفاده کردند.

اما اکنون 4075 شهروند کشور به دلیل ارتکاب اقدامات افراطی و تروریستی تحت تعقیب هستند.

در این راستا، دادستانی کل کشور و سایر نهادهای انتظامی موظفند در جهت بازگرداندن آنان به وطن و همچنین ایجاد اشتغال برای این افراد و شهروندان رها شده از نهادهای اصلاح و تربیت، با جدیت کار کنند.

برای این منظور لازم است ستادی در دادستانی کل تشکیل شود تا به درخواست های افراد منوط به اقدامات افراطی و تروریستی تحت بررسی رسیدگی گردد.

ما بار دیگر از این شهروندان می خواهیم فریب هیچ توطئه ای را نخورند و به فکر والدین، فرزندان، آبروی دولت و ملت خود باشند.

آنها می توانند با خیال راحت به وطن خود بازگردند و از فرصت های ارائه شده توسط قانون استفاده کنند.

جوانان باید درک کنند که پیوستن به گروه های افراطی، شرکت در فعالیت های تروریستی و بدنام کردن دولت و ملت عواقب ناخوشایندی دارد.

آنها باید راه درست زندگی را انتخاب کنند، رفتار و کردارشان را به نفع خود، خانواده، دولت و جامعه انجام دهند و از صلح و آرامش کشور و فرصت های فراهم شده توسط دولت برای حرفه آموزی و تسلط بر علم و دانش استفاده کنند.

در حالی که اکثر کشورهای اسلامی جهان به سرعت در حال توسعه هستند و حتی سعی در تسخیر فضا با تحصیل علوم روز دارند، در جامعه ما گرایش برخی از شهروندان به خرافه پرستی و افراط گرایی و آموزش های غیرقانونی دینی رو به افزایش است.

جوانان کشورهای اسلامی در پیشرفته ترین مؤسسات آموزش عالی جهان مشغول به تحصیل هستند، اما مردم ما هنوز مشغول فکر خوب و منکر، حلال و حرام، چگونگی ادای نماز، نحوه بستن عمامه و زیارت و عمره و زائران هستند.

در بازه زمانی 2020 تا 2023، 680 پرونده شامل 5000 دانشجو در آموزش غیرقانونی دینی در کشور کشف شد.

تنها در سال 2023، 300 مورد آموزش غیرقانونی دینی کشف و از دخالت بیش از 4100 نفر جلوگیری شد که نشان دهنده گسترش روند شستشوی مغزی کودکان، نوجوانان و جوانان است.

در این مدت 520 نفر از مقامات مذهبی در قبال این تخلفات توسط نیروی قضایی برای استیضاح احضار شدند.

این در حالی است که در 10 سال گذشته نیروی انتظامی 1320 مورد جرم والدین درخصوص ممانعت آنها از تحصیلات متوسطه فرزندان خود را کشف کرده است.

تأکید می‌کنم که آموزش غیرقانونی دینی در بسیاری از موارد منجر به شکل‌گیری تعصب مذهبی در ذهن دانشجو و به دنبال آن دخالت او در اقدامات افراطی و تروریستی می‌شود.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد که بیشتر افراد درگیر در جنایات افراطی و تروریستی در دوران نوجوانی در آموزش غیرقانونی دینی شرکت داشته و از تحصیل در دبیرستان بازمانده‌اند.

به عنوان مثال اکثر اعضای گروهک تروریستی که در شب 6 نوامبر سال 2019 با حمله مسلحانه پاسگاه مرزبانی عشق آباد را هدف قرار دادند و باعث کشته شدن 6 نفر از نظامیان شدند، قبلاً به تعلیم غیرقانونی دینی در داخل و خارج اشتغال داشته­اند.

در جریان این حمله یکی از اعضای این گروه جنایتکار - زنی سالخورده - سرباز پاسگاه را که به دلیل پیر بودنش به او اعتماد کرده و بدون سلاح به سمت او آمده بود با چاقو کشت.

نزد او آمد تا مادرش را به یک جای گرم، به خانه ای گرم ببرد.

تصور کنید که یک زن 70 ساله گویا نوه خودش را کشته است.

هدف این گروه دستیابی به سلاح و کشتار غیرنظامیان از جمله در شهر دوشنبه بود.

همچنین، قتل چند محکوم در زندان وحدت که چند سال پیش بر اثر اختلافات مذهبی اتفاق افتاد.

دولت کشور دائماً مراقب ایجاد شرایط برای تعلیم دینی در خارج از کشور است.

نحوه دریافت چنین آموزش هایی با تصمیم دولت 30 دسامبر 2011 تنظیم می شود.

در دوران استقلال صدها نفر از شهروندان ما طبق دستور مقامات دولتی مربوطه به مؤسسات تعلیمات دینی کشورهای خارجی اعزام شدند.

با وجود این 4 هزار و 150 شهروند بر خلاف روال مقرر به کشورهای خارجی سفر کرده و به صورت غیر رسمی در مؤسسات تعلیمات دینی ثبت نام کردند.

این در حالی است که گواهی فارغ التحصیلی یا دیپلم آنها در تاجیکستان معتبر نیست.

تحلیل ها نشان می دهد که این شهروندان در برابر تحریکات افراطی و شستشوی مغزی آسیب پذیر هستند و 156 نفر از آنها به احزاب و جنبش های افراطی و تروریستی در خارج از کشور پیوسته اند.

در این راستا، با تلاش دولت از سال 2010 تاکنون، نزدیک به 4000 نفر از افرادی که در خارج از کشور به تعلیم غیرقانونی دینی اشتغال داشتند، به وطن بازگردانده شده اند و 205 نفر همچنان در خارج از کشور هستند.

ضروری است که تمام تدابیر لازم برای بازگرداندن کامل آنها به وطن و ایجاد شغل و تحصیل برای آنها انجام شود.

در نتیجه تدابیر مشخص در سه سال گذشته، حدود 400 شهروند کشور و در سال 2023، 104 نفر یعنی 29 خانواده متشکل از زنان، نوجوانان و کودکان خردسال از کشورهای سوریه و عراق به وطن بازگردانده شدند.

تعلیمات غیرقانونی دینی منجر به عوام فریبی، فالگیری و جادوگری، سایر اعمال نامناسب، فعالیت های غیرقانونی پزشکی خصوصی و در این زمینه وارد آوردن خسارت مادی و جسمی به شهروندان نیز می شود.

مواردی از رفتار غیرقانونی روحانیون با مردم در تعدادی از شهرها و نواحی آشکار شده است.

به عنوان مثال یکی از اهالی شهر جدید به نام ستاراف سعیدمهدیخان با نام مستعار «شیخ تیمور» که قبلاً به اتهام کلاهبرداری به مدت 7 سال زندانی بوده و تحصیلات دینی نداشته است، خود را عالم دین معرفی کرده و متهم به رفتار غیرقانونی دینی و جلوگیری از تحصیلات مقدماتی عمومی، کودکان و اخاذی شده است که برای بازجویی کیفری احضار گردید.

این شخص چه کارها نکرده است، نمی‌دانم مردم ما برای چه این طورند، طوماری که «شیخ تیمور» خودش نوشته بود را به او دادند- شما به واسطة تلویزیون و اینترنت تماشا کردید- پرسیدند که خان، چه نوشتی در این جا؟

 طومار نوشتة خودش را نمی توانست بخواند.

او می گوید که «قبله‌گاهم اینطور نوشتند، من اینطور یاد گرفتم».

حتی مردم از جمهوری های دیگر آمدند و زیارت کردند، مردم خودمان در صف ایستادند و کفش های او را بوسیدند.

ماشینی، که سوار است، چه کارها نمی‌کردند.

آنها در صف ایستادند و از آبی که برای شستن دست ها استفاده می کرد، می نوشیدند.

این چیست؟ این چه اسلامی است؟ از کجا آمده؟

نفرت انگیزترین اقدام در اینجا سوءاستفاده از اصطلاح روحانیت و همچنین ائمه جماعات با اعمال غیراخلاقی و استفاده از اعتقادات مذهبی شهروندان است.

در بازه زمانی 2016 - 2024 بیش از 50 مورد از این نوع جرایم در کشور کشف و مجرمان به مسئولین کیفری معرفی شدند.

در واقع چنین مواردی زیاد است اما من اجازه نمی دهم اقدامات غیراخلاقی چنین افرادی از تلویزیون پخش شود.

در آینده تغییراتی در قانون خواهیم داد - هر جوان یا نوجوانی که نزد استاد نرود، آموزش دیده و دست به قتل و ترور بزند، پیش از همه، خود همان استاد باید در برابر قانون پاسخگو باشد.

ای مردم تاجیک! پیامبر اسلام رفتن نزد فالگیران و جادوگران را شدیداً نهی کرده و می فرماید: «کسی که نزد فالگیر برود تا چهل روز نمازش قبول نمی شود و اگر به آنچه فال می گوید ایمان آورد از ایمان خارج می شود. ..»

سوال دیگر این است که چرا والدین تا این حد به تحصیلات دینی به ویژه در خارج از کشور علاقه مند هستند، در حالی که بر اساس اسنادی که نه تنها در کشور ما، بلکه در اکثر کشورهای جهان به تصویب رسیده است، گواهی فارغ التحصیلی از مؤسسات آموزش دینی سایر کشورها معتبر نیست.

اکثر پدر و مادرها بر این عقیده اند که برای کار در مؤسسات دولتی، ملا یا متدین شدن، لازم نیست فرزندشان به تحصیل علوم اسلامی بپردازد؛ کافی است که مردم به آنها غذا و لباس بدهند.

تصویب قانون «برنامه ریزی جشن ها و مراسم در جمهوری تاجیکستان» گام مهمی در تنظیم برنامه زندگی مردم، از بین بردن خرافه پرستی، آیین های ساختگی و پرهزینه اقدام مهمی تلقی می شود.

این قانون بر اساس موازین شرعی، مصلحت و مشورت با علمای نامدار کشور تصویب شده است و خادمان باید در اجرای آن در کنار مراجع دولتی سهیم باشند.

اما باید گفت که موارد عدم رعایت روال جشن ها و رویدادها به ویژه مراسم مذهبی ممنوعه هنوز از بین نرفته است.

تنها در بازه زمانی 2023-2014، 5620 نفر به دلیل عدم رعایت الزامات این قانون برای بازجویی کیفری احضار گردید.

در عین حال، مایلم تأکید کنم که همکاری بین مقامات دولتی و جامعه کشور در اجرای قانون جمهوری تاجیکستان «درباره مسئولیت والدین در آموزش و پرورش و تربیت فرزندان» در این کشور در سطح مورد نیاز انجام نشده است.

از سال 2016 تا به امروز، 19 هزار و 480 نفر ازجمله 1170 معلم و 18 هزار و 310 نفر از والدین به دلیل عدم رعایت الزامات این قانون برای بازجویی کیفری احضار گردید. 

جای نگرانی است که تخلف از الزامات قوانین ملی مذکور بیشتر توسط برخی از کارمندان دولت، کارآفرینان، خادمان مذهبی، فرزندان و بستگان آنها صورت می گیرد.

از این رو مقتضی می دانم قوانین جمهوری تاجیکستان با تحریر نو «در مورد برنامه ریزی مراسم و جشن ها» و «مسئولیت والدین در تربیت و تربیت فرزندان» را با توجه به تجربیات به دست آمده در این زمینه به تصویب برسد.

با عنایت به موارد ذکر شده، لازم است کلیه ساختارها و ارگان های دولتی اعم از استانداران، مسئولان شهرستان ها و بخش ها، نیروی پلیس، مقامات حقوقی، کمیته های کار با جوانان، انجمن های مذهبی و سایر نهادهای عمومی نسبت به انجام امور تشریح و سایر راههای مؤثر برای جلوگیری از افراط گرایی، خرافه گرایی و نقض حدود مقرر در قانون و اتخاذ اقدامات مؤثر در جهت افزایش آموزش حقوقی شهروندان اقدام نمایند.

نباید فراموش کرد که قوانین ملی ما قوانین عادی نیست، بلکه اصلاح معنوی و اجتماعی کشور است و فضای عقیدتی و زندگی اجتماعی مردم را از خرافات و تعصبات رها می کند.

اگر این قانون به نفع مردم نبود، بسیاری از کشورهای دور و نزدیک این قانون ما را مطالعه نمی کردند و چنین قانونی را در کشورهای خود تصویب نمی کردند.

من شاهد هستم، یک خانواده در یک روز سه دختر آوردند.

فرزندش 40 سال دارد نمی تواند ازدواج کند.

دخترانی که به سن 30 سالگی رسیده اند نمی توانند ازدواج کنند.

چون مخارج عروسی بسیار سنگین و حتی کمرشکن بود.

راه دوری نمی رویم، می دانم کدام کشورها، شما خادمان مذهبی هم می دانید.

مردم به پیری می رسند، اما بدون ازدواج، بدون خانواده، بدون فرزند از دنیا می روند.

این چه زندگی است؟

خداوند بنده را آفریده که از این دنیا لذت ببرد، زندگی پر برکتی داشته باشد، میراثی به جا بگذارد.

میراث چیست؟ فرزند، پیش از همه.

من یک چیز را به شما می گویم.

من به همه مردم تاجیکستان می گویم: وقتی ما و شما فرزندی به دنیا می آوریم، یکی از وظایف مقدّس والدین تربیت فرزند است.

یعنی چه؟ ما باید آنها را باسواد کنیم، آنها را با آداب و اخلاق حمیده تربیت کنیم، حرفه بیاموزیم، علم بیاموزیم و زبان بیاموزیم.

بیایید به زمان نگاه کنیم.

مذهب ما - مذهب حنفی هم همین را می آموزد.

وقتی کودکی بی سواد، بدون پیشه و بی هنر می ماند، به گدایی در خیابان روی می آورد، مرتکب جرم می شود یا مواد مخدر مصرف می کند، به این معنی است که دائماً در زندگی رنج می برد.

وظیفه ما این است که آنها را آموزش دهیم، آنها را صاحب کسب و هنر کنیم، به آنها علم بیاموزیم تا بعد از ما و شما، بتوانند زندگی مستقل خود را پیش ببرند.

برادران عزیز، هموطنان عزیز، خادمان محترم مذهبی، ما خودمان فرزند بودیم، خیلی از ما فرزند هستیم، پدر و مادر داشتیم، بزرگترها چقدر برای ما زحمت کشیدند.

نان را از شکم خود دریغ می داشتند، برای فرزندانشان نگه می‌داشتند تا گرسنه، پابرهنه و بی لباس نباشند.

مخصوصاً برای دختران، مادران برای تربیت آنها و فرستادن آنها به زندگی مستقل بسیار تلاش کردند.

مگر غیر از این است؟ چقدر زجر کشیدند.

وقتی فرزند باسواد باشد، حرفه ای دارد، پیشه ای دارد، علمی دارد، می تواند در هر جای دنیا کار پیدا کند.

نان و جانش را پیدا می کند، رنج نمی برد، زندگی پر برکتی دارد.

این وظیفه والدین است.

در سفرهایم با هموطنانمان صحبت می کنم.

افرادی هستند که از پدر و مادر خود گله‌مند هستند.

می گویند پدر و مادر من در زندگی اینگونه کردند عالیجناب، چه کنم؟

سه معلول در خانه دارد، روی ویلچر، ببینید دختر و پسر معلول است، از کمر به پایین ​​کار نمی کند.

چه کسی او را گهواره نشین کرد؟ خویشاوند خود.

این بی رحمانه است!

اینها مسائل قدیمی قرن های گذشته است.

شوهر آنها را در خانه گذاشت و رفت، من با آنها چه کنم، از من چه می ماند؟

این مادر دو دختر و دو پسر معلول در خانواده دارد اما کجاست پدر و مادری که او را به دنیا آورده اند؟

در چنین مواردی در درجه اول مقصر والدین است.

جهان اسلام را ببینید چه پیشرفتی دارد.

آنها فرزندان خود را به دانشگاه های معتبر جهان می برند، به آنها حرفه و صنعت می آموزند و فرزندانشان دانش آموخته می شوند.

آنها به فضا سفر می کنند.

می دانید که قانون نظارتی چقدر آسودگی خاطر به همراه داشته است، چقدر عادت های سخت حذف شده، چقدر خانواده ها بهبود یافته اند و چقدر ازدواج ها افزایش یافته است.

حاضرین ارجمند!

بر اساس تحلیل کارشناسان، دور شدن از اصل و ماهیّت دین، عدم درک ارزش های انسانی آن، زمینه ساز افراط و تفریط و گاه خرافات و زیاده روی در شهروندان می شود.

در میان مردم ما یک ضرب المثل رایج است که می گویند: «خداوند انسان را برای روز سختی نیافریده است».

بنابراین باید درک کنیم که اصل دین مبین اسلام و مذهب تحمل گرای حنفی این است که بهترین شرایط زندگی را برای خود و خانواده خود از جمله فرزندانمان که هدیه و امانت خداوند به ما هستند فراهم و به آنها خیری عنایت کنیم. امکانات خوب تحصیلی برایشان مهیا کنیم تا خودشناس و خداشناس به بار آیند، خانه و کاشانه و زیست خود را زیبا کنیم و خلاص.

خداوند می فرماید بهترین انسان کس است که سخاوتمند باشد.

یعنی نه اسرافکاران و افراطی ها، نه ریاکاران و ظاهرپرستان، نه حجاج و نه سایر مردم، بلکه کسانی هستند که نفعشان به اقوام و دوستان، همسایه ها و هم روستاییان، یتیمان، معلولان و دیگر نیازمندان می رسد و دل مردم را شاد می کنند، این افراد به خدا نزدیکترند.

احسنت به این افراد!

در دوره قبل از استقلال کشور، تنها 29 نفر از جمعیت 5 میلیونی تاجیکستان مراسم حج را انجام دادند.

اما در دوران استقلال علیرغم اینکه در اثر جنگ داخلی تحمیلی با مشکلات اقتصادی شدیدی مواجه بودیم و همچنان آثار منفی آن را در زندگی خود احساس می کنیم، روند زیارت شهروندان گرایشی رو به افزایش پیدا کرده است.

تنها در سال 2023، 63 هزار نفر از شهروندان کشور به حج واجب و عمره مشرف شدند و میانگین هزینه آنها بیش از یک میلیارد و 200 میلیون سامانی بوده است.

مبلغی که شهروندان ما برای حج در دوران استقلال هزینه کردند، تقریباً 12 میلیارد سامانی بوده است که در شرایط امروزی یعنی در شرایطی که روند منفی رکود اقتصادی در اکثر کشورهای جهان مشاهده می شود و تقریباً در 80  کشور جهان  مردم از کمبود غذا و گرسنگی رنج می برند، مبلغ بسیار زیادی برای کشور ما محسوب می شود.

اگر این مبلغ صرف ساخت مسکن، بهبود شرایط زندگی و تحصیل کودکان، تهیه غذا، پوشاک و لوازم مدرسه با کیفیت و همچنین حمایت از نیازمندان یا کارهای بهسازی می شد، وضعیت معیشتی بسیاری از خانواده ها بهبود می یافت.

یادآور می‌شوم که ما مخالف این نیستیم که مردم خودمان به حج بروند، اما تأکید می‌کنم که این روند نباید مانند امروز ما حالت تعصب، تقلید و رقابت به خود بگیرد.

زیرا ابتدا باید شرایط زندگی خود و فرزندانمان را بهبود بخشیم، احوال همسایه های چپ و راست خود را جویا شویم، از بستگان نیازمند خود حمایت کنیم و سپس قصد زیارت خانه خدا را داشته باشیم.

یک نکته مهم را باید به خاطر بسپاریم: در شرایطی که خانه راحت نداریم، فضای زندگی ما در حد نیاز نیست، فرزندانمان به لباس، کتاب، دفتر و سایر وسایل مطالعه نیاز دارند، به والدین خود خدمت نکرده و دل آنها را به دست نیاورده ایم، از احوال عزیزانمان خبر نداریم، زیارت ما مطابق با احکام اسلام نیست.

طبق شریعت اسلام، پسران و به خصوص دختران پس از رسیدن به سن 9 تا 10 سالگی باید اتاق مخصوص به خود داشته باشند و جدا بخوابند.

کدام خانواده چنین شرایطی را مهیا کرده است؟

حتي به كميسيون دستور دادم كه كساني كه قصد رفتن به حج را دارند بروند خانه و وضعيت زندگي فرزندان و خانواده هايشان را ببينند تا مشكلي پيش نيايد.

برخی از طریق پول فرزندانشان که اغلب در مهاجرت کاری هستند و خود بچه های کوچکی دارند، حتی با گرفتن وام و زیر بار زندگی خانواده به عمره می روند.

دلشان برای زن و بچه شان نمی سوزد!

مادران و خواهران و بانوان عزیزمان کمتر صبور باشید و زیاده روی نکنید. چرا به خانواده خود ظلم می کنید؟

الان هم هستند افرادی که بعد از بازگشت دوبرابر برای برگزاری مراسم زیارت هزینه می کنند.

در نتیجه به دلیل انجام حج واجب یا عمره یک نفر، تمام خانواده تا مدت ها دچار مشکلات مالی می شوند.

در قرآن مکرر آمده است که «خداوند هیچ کس را بیش از توانش تکلیف نمی کند».

اما دقیقاً به دلیل ناآگاهی ما به تعصب و خرافات است که چنین رویدادهای پرهزینه ای را برگزار می کنیم، به الزامات دین عمل نمی کنیم و برای خانواده مشکل ایجاد می کنیم.

عمره می روند، می گویند حاجی شدم.

بعضی ها را مثل عروس و داماد استقبال می کنند، دستشان را می بوسند.

این قانون از کجا آمده است؟

واقعیت این است که عمره حج نیست.

این کودکان کلاس 4-3 هستند.

این مثال یکی از هزاران نمونه است، خودتان ببینید.

باز هم نگویید رئیس دولت حرف غیرمنطقی می‌زند.

در آن جاها امام خطیب است، رئیس جامعه هم هست، بخشدار هم هست و سایر نهادهای حقوقی هم هستند.

از نظر علمای دین، فضیلت عمره کمتر از روزه یک ماه است.

این را به مردم بیاموزید.

کجا پولتان را خرج می کنید؟

بسیاری بر این باورند که حج واجب یا عمره گناهان آنها را پاک می کند که این درک فراتر از منطق و اصل دین است.

خصوصاً اخیراً گرایش زنان به خروج، حتی همراه بردن کودکان خردسال که توانایی درک کلام الهی را ندارند و اصل زیارت خانه خدا را نمی دانند، جای نگرانی دارد.

زیرا تحلیل ها نشان می دهد که اکثر زنانی که به حج واجب یا عمره می روند، پس از بازگشت، برای اینکه خود را از دیگران متمایز کنند، لباس خارجی می پوشند و وسیله ترویج آن می شوند.

هموطنان عزیز، حضار گرامی!

حج مانند نماز وسیله تقوا و توبه است که انسان را به صرفه جویی و کوشا و انسان کامل بودن راهنمایی می کند.

این نوع فرصت برای هر یک از ما با پنج نوبت خواندن نماز و یا روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان در سال مهیا می شود.

خدا پرهیزکاری را دوست دارد و پرهیزکار بودن قطعاً خوب است.

اما منظور از تقوا تنها به نخوردن غذا خلاصه نمی شود، بلکه به معنای پرهیز از انواع کارهای ناروا و ناپسند، اسراف و زیاده روی، خرافات و تعصب و مانند آن است.

در سال های اخیر میزان ابتلا به دیابت و بیماری های قلبی در کشور رو به افزایش بوده که یکی از دلایل آن چاقی است.

چه بیماری؟ چاقی، دیابت، بیماری قلبی.

چاقی - یعنی زیاد خوردن، مصرف کردن.

به جای حمایت از همسایه، دستگیری از یک یتیم معلول یا یک خانواده کم‌بضاعت.

ما فکر نمی کنیم که این منجر به بیماری شود.

قناعت پیشه بودن ، جلوگیری از نفس اماره و داشتن عزت نفس سلامتی را حفظ می کند.

دیابت درمان دارد – پرهیزکاری.

نباید فراموش کرد که جاه طلبی و خودنمایی و برتری دادن خود نسبت به دیگران نه مورد رضایت خداست و نه برای بندگان خدا!

بعد از بازگشت از حج، تغییر لباس، تغییر رفتار، برپایی ستادهای زیارتی، زیارت حاجیان، تفرقه افکنی، خودنمایی، خود را در جامعه متفاوت جلوه دادن، گویی از دیگران برترم، یعنی جاه طلبی دیده می شود.

حال آنکه در حديث آمده است: «خداوند به صورت و اموال شما نمي نگرد، لیکن خداوند به دل ها و اعمال شما مي نگرد».

باید خدا و رسول را در دل عبادت کنی!

نه با ریسمان، نه با حجاب، نه با عمامه بزرگ، نه با ریش بلند، نه با پیراهن بلند!

با قلب، با ایمان!

در پیشگاه خداوند همه ما و شما - همه بندگان مسلمان - برابر هستیم.

خدا نمی پرسد، تو آخوند هستی، نجیب هستی، کی هستی، آیا عالم هستی - بقیه همه مساوی هستند.

حج رفتی یا نه؟

امروز می رود زیارت، برگشته، این کر و کور را می بینی، همه دارند زیارت می کنند.

اینجا دانش آموزان کلاس 4-3 دارند می روند (روی فیلم صفحه استیج)، سر کلاس با 20 نفر از همکلاسی هایشان به دیدن بچه ها می روند که هیچ جا رسم نیست، من نخواندم.

با استفاده از این فرصت، از رهبران و صاحب نظران مذهبی، خادمان دینی که در برابر مردم و خدا و رسول احساس مسئولیت دارند، کارمندان آکادمی ملی علوم و سایر علما که مسائل دینی را به خوبی می دانند استدعا دارم با مردم کار کنید، راه درست دیانت و معرفت را نشان دهید تا مردم سیاه را از سفید و ضرر را از منفعت تشخیص دهند.

در این زمینه پیامبر اسلام حضرت محمد(ص) می فرمایند: «کسی که کاری را برای شهرت انجام دهد و از روی ریا کاری انجام دهد تا مردم بزرگش دانند، خداوند خداوند به سبب اظهار نمودن ریاکاریش، یعنی خودنمایی‌اش در نزد مردم در روز قیامت شرمسار می‌سازد».

این سخنان من نیست، بلکه سخنان پیامبر است که در حدیث صحیح آمده است.

همین را توضیح دهید.

این وظیفه انسانی شماست.

وقتی به بعضی از خانواده ها می روید، یک چیز خیلی بد می بینید، من دیده ام، من شاهد هستم که بچه4-3 ساله بسیار بزرگ می­کنند.

حضرت عالی، برو بالا تو حاجی بابا هستی.

یک پیرمرد 70 ساله دم در است.

مردی 50-40 ساله راه می رود و آب را به دست کودک 4-3 ساله می ریزد.

چه مرتبه ای دارد؟

این چه است؟ این چه کاری است؟

چرا به مردم توضیح نمی دهیم؟

ای مردم، شریعت اسلام یک بار با شرایط خاصی حج را واجب کرده است!

زیرا پیامبر اسلام نیز یک بار به حج مشرف شدند.

نه ده بار، نه پنج بار، یک بار.

چون اگر 4-3 بار تشریف می آوردند، واجب بود و جامعه مسلمین دچار مشکل می شد.

در مورد حج عمره باید گفت که عمره واجب نیست و عمره گزار هم زائر نیست زیرا با ادای حج عمره هیچ واجبی از گردن شخص ساقط نمی‌گردد. این را برای مردم توضیح دهید.

بار دیگر تأکید می کنم که عمره به انسان حکم زائر نمی دهد، معادل نماز خواندن است، زیرا در کنار نماز، رکن اسلام است، چنان که می گویند: «احمد رفت مکّه و مدینه، آمد همان احمد پارینه!»

ثواب گرفته است، برای خودش گرفته است.

لقب دیگری نگرفته، احمد است!

خطا می‌کنید، بانوان محترم، سیاحت می‌روید شما.

شما فقط یک ثواب دریافت می کنید. آخر یک ماه روزه بگیرید و پنج بار نماز بخوانید.

به پدر و مادر و شوهرت خدمت کن.

فرزندان خود را تمیز و مرتب نگه دارید، شکم آنها را با غذای خوب سیر کنید.

افرادی که می توانند به حج نروند دو دسته هستند: اولاً افرادی که به والدین خود خدمت می کنند، به ویژه کسانی که پدر و مادری نیازمند و منتظر دارند، یعنی معلولان، سالمندان و کهنسالان.

خدمتشان می کنند، دعای خیرشان را می گیرند که برابر با ثواب حج است.

ما می‌گوییم - کو: «یک قبله‌گاه را خبر گیرم».

قبله کیست؟ پدر!

اگر قبله در خانه است چرا خدمتش نمی کنیم؟

سایر افرادی که صدقه جاریه می کنند، مانند جاده سازی و مدرسه، آبرسانی، ساختن پل، یعنی اعمالی که ثمره آن به جامعه می رسد و این اعمال جزء صدقه جاری است.

ادای حج عمره برای انسان جز ثواب ندارد و مؤمن با اعمال نیک خود در وطن خود ثواب بیشتری می یابد.

آیا درست است که برادر، خواهر، فرزندان یا همسایه های ما گرسنه باشند و ما برای رفتن به خانه خدا پول زیادی خرج کنیم؟

یا در خانه ما شرایط مساعدی برای فرزندان وجود ندارد، در خانه فرزندان صغیر داریم و هنوز وظایف پدری و مادری را انجام نداده ایم اما به خانه خدا می رویم.

خانه و در خانه مان را تعمیر کنیم، لباس و غذای خوب برای فرزندانمان فراهم کنیم.

نه با نان خشک و آب سرد.

چنین مواردی در کشور ما کم نیست.

آیا با چنین آیین ها و دینداری و انجام مراسم مذهبی با این سختی ها می توانیم وضعیت معیشتی مردم خود را بهبود بخشیم؟

در حالی، که خداوند خوشنودی مردم را خوشنودی خود گفته است.

یکی از مشاهیر علم و دانش گذشتگان ما نیز در این باره به خوبی گفت:

دل به دست ‌آور، که حجّ اکبر است،

از هزاران کعبه یک دل بهتر است.

کعبه بنیاد خلیل آذر است،

دل گذرگاه جلیل اکبر است.

دل مردم را به دست آورید.

قلب یک فرد فقیر و معلول، یک خانواده بی سرپرست، یک فرد بیمار را به دست بیاورید.

دوستان عزیز ابتدا خودتان این کار را انجام دهید!

اگر همین فطریه روزه را در یک جا یا روستای خود جمع کنیم، اگر خانه یتیم، معلول یا بی سرپرست را تعمیر و بازسازی کنیم، چقدر شکر می کنند، پیش از همه روح خودت آرام می گیرد.

این چه قدر کار صواب و خیر می‌شود.

به نظر می رسد مولانا بلخی خیلی زود این عادت زیاد ما را احساس کرده و گفته است که خدا را در خانه سنگی جستجو نکنید، چنین جستجوی خدا جستجوی ناقصی است، خداوند همه جا هست، او در قلب و دل مردم عالم است، از در دل در مقام و منزلت انسان او را شناسید.

اگر به زبان، در رفتار، در کردارمان خودنمایی کنیم، اگر عمامه بلند بپوشیم، ریش بلند بگذاریم، حجاب داشته باشیم، اما نیت بد داشته باشیم، این خودنمایی است.

هیچ چیز دیگری نیست!

سخن در دل است، در قلب است، در اخلاص و اعتقاد است، مردم!

یکی از بزرگان گذشته مان احمدی جامی خطاب به سالکان و زائران راه خانه خدا تأکید کرد که خود را بشناسید که هستی خدا در هستی شما و منزلت او در منزلت خود شماست.

با عنایت به اینکه شریعت اسلام بر اساس سنت پیامبر، ادای حج واجب را یک بار اعلام کرده است، به کمیته ادیان، مرکز برنامه ریزی مراسم و جشن ها، مرکز معارف اسلامی و شورای دانش پژوهان توصیه می شود با توجه به شرایط موجود و توان مالی ساکنین کشور، ظرف مدت دو ماه شرایط و تشریفات مراسم حج را برای اتباع کشور آماده نمایند.

به شورای علمای کشور توصیه می شود ظرف مدت دو ماه در این خصوص در سطح موازین شرعی و مطابق با مذهب حنفی تصمیم گیری و کار تبیینی انجام دهد.

حضار گرامی!

هم اکنون در کشور 3 خانه سالمندان و معلولین با ظرفیت 384 نفر شامل 196 سالمند، 4 مرکز بیماران روانی با ظرفیت 893 نفر شامل 842 معلول ذهنی، 61 مدرسه شامل 14 مدرسه مجازی دولتی و 47 مدرسه مجازی محلی فعالیت دارند.  

در مؤسسه های یادشده، تعداد 7706 فراگیر شامل 2508 دختر که 108 نفر آنها یتیم، 1431 بدون پدر، 316 نفر بدون مادر، 121 نفر یتیم، 241 نفر فرزندان والدین مبتلا به بیماری های عفونی که نمی توانند از آنها مراقبت کنند، 42 نفر پدر یا مادر مبتلا به بیماری روانی، 67 فرزند والدین معتاد، 1114 نفر از خانواده های کم بضاعت و 3773 کودک با امکانات محدود تحت حمایت و مراقبت های مادی و معنوی دائمی دولت هستند.

با این همه زیاده خواهی و خرافه پرستی و افراط و تفریط در دین، تظاهر و ریا، افراطی گری و گاه ترور، که گویی برای رضای خدا انجام می دهیم، یک نکته مهم را فراموش می کنیم: پشت دیوار، در خانه همسایه، در خانه خودمان، محل زندگی، در روستا، ناحیه یا استانمان و در کشور ما افرادی زندگی می کنند که به محبت و شفقت ما نیاز دارند!!!

آموزه هایی که نیاکان ما دریافت کرده اند، کجا رفتند، استادانی که اجداد ما را با چنین روحیه انسانی تربیت کردند چه شده اند؟

آیا خادمان دین ما رسالت اصلی خود را فراموش کرده اند؟

این سخنان به این معنا نیست که دولت نمی تواند از اعضای این گونه مؤسسات مراقبت کند، بلکه به معنای تفکر و اندیشه و یافتن راه درست در زندگی و معیشت، تربیت افراد جامعه با روحیه انسانیت است، نه افراط گرایی و خرافات!!!

همین رسالت خادمان دین است.

پیامبر اسلام در این مورد می فرماید: «کسی که از یتیمی مراقبت کند، فردا در روز قیامت نزد من خواهد بود».

این کار را انجام دهید.

ما این کار را انجام می دهیم، دولت این کار را انجام می دهد.

اما من همیشه می بینم که خواهی - نخواهی خانواده چیز دیگری است.

محیط خانواده متفاوت است.

با وجود ایجاد بهترین شرایط برای آنها، شما آن را احساس می کنید.

هموطنان عزیز!

هر قوم و ملتی که در رفتارش نشانه های جهل و خرافه پرستی دیده شود، از زندگی سعادتمندانه محروم خواهند شد.

این را می توان در مثال چند کشور جهان در شرایط امروز مشاهده کرد.

از این رو، مردم ما باید هوشیار باشند و فریب تبلیغات دشمنان دین و آیین و ملیت و مذهب خود را نخورند.

ما مردم تاجیکستان همیشه در فرقه اعتدال گرا و بردبار امام ابوحنیفه بوده ایم و اجازه نمی دهیم افکار رادیکال مذهبی و افراطی با استفاده از احساسات مذهبی در بین مردم این کشور گسترش یابد.

در این زمینه نظر خود را که بارها گفته ام بار دیگر خاطرنشان می‌نمایم: خرافات خطری است که حال و آینده تاجیکستان و منطقه را با خطر جدی مواجه می کند.

من بارها گفته ام و امروز هم می گویم که خرافات جهل است، جهل برای ملت فقط بدبختی می آورد.

تجربه بیش از سی و دو سال همکاری ما با کشورهای جهان اسلام به ویژه کشورهای عربی نشان می دهد که روی آوردن به علم، مطالعه و توسعه علوم ریاضی، طبیعی و فنی، استفاده از دستاوردهای علمی پیشرفته و به کارگیری فناوری های روز آنها را به سمت توسعه بی‌سابقه سوق داد و منجر به از بین رفتن افکار پوسیده و کهنه گردیده است.

به عنوان مثال، سرعت توسعه کشورهای مسلمان نشین مانند عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، کویت، بحرین، مالزی و غیره را در نظر می گیریم که با چه سرعتی رو به رشد هستند.

آنها به خوبی دریافته اند که عامل نجات بشریت فقط علم و رو به علم‌آموزی آوردن نسل جوان کشور است.

به همین دلیل از همه فرصت ها استفاده می کنند تا جوانان را به سمت علم و آموزش راهنمایی کنند و زندگی شادی را برای ساکنان خود تضمین کنند.

یا اتفاقات چند سال اخیر را در نظر بگیرید.

وقتی در جهان بیماری همه گیر COVID-19 اعلام شد، چه کسی توانست جان مردم خود، خلق خود و به طور کلی انسان ها را نجات دهد؟

البته کشورهایی که که در آنها علم، فناوری و نگاه علمی توسعه یافته ، فارغ از نگرش آنها به دین، سطح تحصیلات و سواد جمعیت این کشورها نیز پیشرفت کرده است.

ما چه کار کرده ایم؟

زمانی که ویروس کرونا در سراسر جهان شیوع یافت، کشورها به فکر اختراع واکسن افتادند، اما در کشور ما به دلیل خرافات و ناآگاهی، در یکی از مناطق پنج نفر برای یک فرد مبتلا دعا کردند.

چهار برادر و خواهر از بین رفتند، وفات کردند.

خانواده های آنها بی خانمان و فرزندانشان یتیم ماندند.

آیا COVID-19 با دعا قابل درمان است؟

به همین دلیل است که ما باید فرزندان خود را آموزش دهیم، دانشمندان خود را تربیت کنیم، مخترعین را تربیت کنیم تا به دیگران نیاز نداشته باشند.

یا اتفاقی که همه شنیدید، ملایی که طبابت کرده بود، پیرزنی بیچاره را مثل اینکه «دیو» بیرون می کند، با قمه می زند تا له شود، نمی شود. با کارد خانگی، ته زبانش را بریده، لبش را بریده، پیرزن در دم می میرد.

آیا این اسلام است؟ آیا مسلمانی است؟ این چیست؟

همه به نام اسلام این جهل است.

این کاغذ سفید است، اینطور نیست؟

روی آن با خودکار یا مداد می نویسید.

اول اینکه کاغذ چیست؟

کاغذ یک چیز محیطی نیست، شیمی است.

با مواد شیمیایی تهیه می کنند، برای نوشتن و خواندن کاغذ تولید می کنند، اینطور نیست؟

بعدش باید چیکار کنیم؟

آن آخوندهایی که خود را طبیب می خوانند روی کاغذ طلسم می نویسند و می دهند، اینطور نیست؟

این را بعد از دو روز صبح بنوشید...

هم مداد و هم کاغذ حاوی مواد شیمیایی سمی هستند.

یعنی با دست خود مردم را مسموم می کنیم.

در این راستا تأکید می کنم که آینده تاجیکستان به سطح تحصیلات مردم و پیشرفت علم و فناوری بستگی دارد و مشارکت جوانان در علم، دانش، حرفه و صنایع دستی باید در مرکز همه اعضای جامعه توجه قرار گیرد.

خادمان دینی نیز موظفند جوانان را به تحصیل علوم و معارف امروزی به ویژه دروس ریاضی، طبیعی و فنی راهنمایی کنند.

امام غزالی در کتاب «احیاء علم الدین» می فرماید لازمه علوم مورد نیاز جامعه از قبیل طب، حسابداری و... واجب کافی است.

یک بار از خود بپرسیم که دستاورد بالای علمی ما چیست؟

چه چیزی اختراع کردیم و چه چیزی کشف کردیم؟

ما چه چیزی تولید می کنیم؟

دانشمندان و مخترعان ما چه کسانی هستند؟

چه کسی آنها را آموزش می دهد؟

ما و شما!

در خانه، در خانواده، در مدرسه، بیشتر به از ما به والدین بستگی دارد.

تا کی به دیگران تکیه کنیم؟

تا کی؟

تا کی به اقتصاد کشورهای دیگر کمک کنیم؟

همه کسانی که در این سالن نشسته اند، از من شروع کنید، همه لباس های ما از خارج است.

حتی عبای ما هم از خارج است.

ببینید امروزه تکنولوژی و ماشین آلات حتی پهپادها اختراع شده اند و به مردم خدمت می کنند.

تاکسی ها در پیشرفته ترین شهرهای جهان بدون راننده، با فناوری های جدید، بدون راننده هستند.

هرجا فرمان دهی می رود.

با سوخت کار نمی کند، با برق کار می کند.

ما چه کار می کنیم؟

مهندسان و دانشمندان ما چه کسانی هستند؟

چرا ما نمی توانیم آموزش دهیم؟

حتی در تعلیمات دینی هم پیشرفتی نداریم، نمایندگان تاجیکستان در مسابقات قرائت قرآن مقام اول را دارند اما در تفسیر و محتوا رتبه آخر را می گیرند چون خوب می خوانند، خوب به خاط می سپارند، اما معنی آن را نمی فهمند. نمی توانند آن را تفسیر کند.

وقتی آیه یا حدیثی را می خوانیم ابتدا باید معنای آن را بفهمیم و برای مردم توضیح دهیم.

و باید بدانیم هر آیه، هر حدیث در کجا خوانده می شود، به چه مناسبتی خوانده می شود.

هموطنان عزیز!

دین مبین اسلام به چندزبانگی، تنوع فکری و وجود فرهنگ های مختلف اقوام و ملل پی برده و آنها را به رسمیت شناخته است.

مثلاً در قرآن کریم این موضوع در آیه سیزدهم سوره حجرات به صراحت بیان شده است:

«ای مردم، ما شما را از یک مرد و یک زن آفریدیم و شما را قوم و قبیله قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید...»

به عبارت دیگر، اراده خداوند بر این است که مردم در قالب قوم و قبیله باشند و باید از نظر ملیت، آداب، زبان و فرهنگ، لباس خود و سایر عناصر از یکدیگر متمایز شوند.

در غیر این صورت معلوم نیست که افراد از کدام قوم، قبیله و ملیت هستند.

بیگانه گرایی در پوشش، یعنی پوشیدن لباس های خارجی با نام های جعلی و حجاب یکی دیگر از مسائل مبرم جامعه ماست.

بیگانه گرایی در آداب و رسوم پوشش، بیگانگی فرهنگی است که استقلال فکری، هویت ملی و فرهنگی ملت را مختل می کند.

کسانی که لباس های عجیب و غریب می پوشند، خودنمایی می کنند.

فکر می کنند با دیگران فرق دارند، هوش دارند و نسبت به دیگران برتری دارند.

هیچ نیستند، اکثراً بی سوادند.

امروز گروه هایی هستند که با یک شعار می خواهند همه چیز را تغییر دهند، نه برای اهداف اسلامی، بلکه برای اجرای نقشه های مغرضانه خود.

به گفته منابع موثق، در زمان ابوحنیفه، بسیاری از دانشمندان و عالمان شاهد سوء استفاده از دین برای اهداف سیاسی بودند، اما هیچ کس به اندازۀ ابوحنیفه جرأت نداشت آشکارا مخالفت خود را با خودسری و انحراف بیان کند.

همانطور که امروز مشاهده می کنیم، گروه های افراطی و بیگانه پرست با استفاده از شعارهای مذهبی سعی در دستیابی به اهداف ناپاک خود دارند تا ما را از دولت و ملت خود، از خاستگاه تاجیک بودن و پایه های محکم تاریخ و تمدن اجدادمان دور کنند.

در حالی که اسلام لباس نیاورد و همه ملت ها و اقوام و قبایل لباس ملی خود را با شرایط اسلامی تطبیق دادند و خلاص.

واقعیت این است که هر ملتی به دلیل پیشینه فرهنگی خود، رفتارها و سنت های خاصی در لباس پوشیدن دارد که بیانگر ارزش های مادی و معنوی گذشتگانش است و هر ملتی با زبان، فرهنگ و سبک لباس پوشیدن خود شناخته می شود.

مثلاً اعراب هم در داخل کشور و هم در خارج از کشور لباس ملی خود را می پوشند و به لباس ملی خود افتخار می کنند.

این لباس ملی خودشان است نه لباس اسلامی.

اما چرا دیگران لباس ملی ما و شما را نمی پوشند؟

قبلا گفتم لباس های ملی تاجیکستان اعم از چکن و ادرس جهانی شده است.

از سوی سازمان بین المللی معتبر یونسکو به رسمیت شناخته شده است.

مادران و بانوان ما - تاجیک ها در لباس ملی سبک خاص خود را داشتند و آن را برای ما به ارث گذاشتند، هر کدام از آنها معیارهای اخلاقی و مذهبی مردم باستان ما را در کنار زیبایی و رنگ نشان می داد.

در این راستا برای حفظ اصالت ها و ارزش های ملی باید از ورود لباس های به اصطلاح مذهبی که با آداب و فرهنگ ما بیگانه است جلوگیری کرد.

آیا بهتر نیست به جای تقلید از لباس دیگران، تحصیل کرده و پاکدامن باشید، به پدر و مادر و شوهرتان احترام بگذارید؟

حضار محترم، هموطنان عزیز این را هزار بار گفته ام و باز هم تکرار خواهم کرد.

ملت تاجیک بیش از 6000 سال تاریخ، تمدن و فرهنگ دارد.

جشن عجم نوروز بیش از 6000 سال قدمت دارد.

شهر باستانی سرزم توسط دانشمندان درجه یک از سراسر جهان مورد مطالعه قرار گرفت، یونسکو پذیرفت که این شهر باستانی بیش از پنج و نیم هزار سال سابقه دارد.

 این گواه قدمت ملت تاجیک است - ملت ما و شما ای مردم!

ای مردم تاجیک، ما آریایی تبار هستیم، ما آریایی هستیم، ما نماینده تمدن و فرهنگ هند و اروپایی هستیم، ما حق داریم مدرن لباس بپوشیم، به چهره خود نگاه کنید، به چهره تاجیک ها نگاه کنید، ما روشی زیبا و پیشرفته برای لباس پوشیدن داشتیم.

هر کس تاریخ ملت تاجیک را خوانده باشد می داند که مردم آریایی درشت هیکل بودند.

آنها قد بلند و صورت کشیده داشتند.

یافته های تاریخی که در موزه های ما و جهان هست، از قلعه کوروش کبیر، تخت سنگی، از سرزم، لباس های کهن، چه نوع لباس های مردانه و زنانه داشتند.

آخر چرا باید بیگانه پرست باشیم؟

چرا باید نسبت به فرهنگ، زبان، تاریخ و آداب و رسوم خود ناسپاس باشیم؟

چرا؟

این کاری است که دشمنان ملت تاجیک انجام می دهند.

اول آداب و رسوم شما را می گیرند، بعد زبان و فرهنگ شما را می گیرند، بعد دولت و به این ترتیب ملت از بین می رود، مردم فراموش نکنید!

من در یکی از سخنرانی هایم گفتم و امروز هم می گویم: افتخار می کنم که اول تاجیک هستم و بعد مسلمان.

کمیته کار با بانوان و خانواده موظف است با همکاری طراحان داخلی طرح های زیبا و متنوع لباس ملی را متناسب با نیازهای دینی و اخلاقی بانوان، خواهران و مادرانمان توسعه و ارائه دهد.

به شورای علمای مرکز اسلامی توصیه می‌شود با ادای احترام به ارزش‌های مکتب حنفی، نظر خود را در این خصوص در چارچوب مصالح کشوری و فرهنگ ملی تاجیکستان مشخص کند.

خادمان محترم دین!

خودتان خوب می دانید که خادم دین بودن، یعنی مسئولیت داشتن هم در برابر خدا و هم در برابر مردم.

چنین مسئولیت بزرگی تک تک شما را موظف می کند که پیش از همه خودتان در گفتار و رفتار و اخلاق حمیدۀ انسانی خود الگوی جامعه باشید.

در برخی از مراحل تاریخی، سوء استفاده روحانیون از دین و ارزش‌های دینی موجب شد تا تصوری نادرست از جایگاه و هویت آنان در اذهان مردم ایجاد شود.

در نتیجه برخی روحانیت یا خدمتگزار دین بودن را پیشه می کنند و این گونه افراد از آن برای امرار معاش استفاده می کنند.

باید گفت که روحانیت یک پیشه نیست، بلکه خدمت خالصانه در راه خدا برای مردم است، یعنی برای دریافت ثواب.

به عنوان مثال، در برخی از کشورهای مسلمان نشین، خادمان مذهبی ماه ها در مساجد صف می کشند تا چندین بار امام جماعت شوند.

باز هم می گویم نه برای دریافت حقوق، بلکه به خاطر صواب.

دلخور نباشند، روحانیون ما گاهی چه می کنند؟

برای اینکه بر تعداد نمازگزاران و فطریه روزه داران یا بر حق امام جماعت بودن خود بیفزایند و برتری خود را نشان دهند، مردم همان منطقه را به چند دسته تقسیم می کنند که هم حق گرفتن و هم تفرقه‌اندازی نارواست.

در یک حدیث صحیح تأکید شده که «بهترین چیزی که انسان می خورد از کار دست اوست».

از جدّ آدم - کشاورز گرفته تا پیامبر ما محمد (ص) همه انبیا یک پیشه داشتند (چوپانی، دوزندگی و تجارت).

حضرت نوح نجاری چیره دست، ادریس دوزنده، صالح تاجر، داوود آهنگر، سلیمان سبد باف بود و رزق و روزی خود را از زحمت حلال یافته‌اند.

خوردن نان با کار حلال و صدقه دادن از خرمن کار حلال، عصاره تعالیم ادیان جهانی و اسلام است.

همانطور که می دانید به منظور افزایش تحصیلات حقوقی جمعیت کشور، سال 2024 در پیام رئیس جمهور به عنوان «سال معرفت حقوقی» اعلام شد.

هدف از این تصمیم افزایش سطح دانش حقوقی شهروندان، ترویج ارزش های دموکراتیک و تقویت حمایت از حقوق بشر است.

تربیت شهروندان با روحیۀ احترام به قانون و تضمین برتری آن، ایجاد روش همکاری مؤثر بین دولت و نهادهای جامعه مدنی در راستای دانش حقوقی شهروندان از اهداف اصلی «سال معرفت حقوقی» است.

در این راستا لازم است ارگان های دولتی ذی ربط، ساختارهای جامعه مدنی، آحاد مردم به ویژه رهبران دینی، سطح تحصیلات مردم کشور را از جمله درک عمیق و بدون قید و شرط از مفاد ماده اول قانون اساسی بالا ببرند  که بر اساس آن جمهوری تاجیکستان یک کشور مستقل، دموکراتیک، مبتنی بر قانون، سکولار و وحدت اجتماعی است، به ویژه برای نشان دادن مسئولیت مستقیم در قبال ماهیت سکولار دولت.

خادم مسئولیت‌پذیر دین و دوستدار میهن و ملت و کشور هرگز در کارهای نیک تربیت اخلاقی جامعه و اصلاح کاستی های موجود بی طرف نخواهد بود و به آبادانی میهن و توسعه همه جانبه کشور کمک می کند.

شما احتمالاً بهتر از دیگران می دانید و درک می کنید که عشق به وطن یعنی دوست داشتن وطن، گوشه ای از ایمان است.

این وظیفه ایمانی و وجدانی شماست که به مردم به ویژه نوجوانان و جوانان، احترام به والدین، بزرگترها، اخلاق نیکو خصوصاً فرهنگ ارتباط و تعامل در خیابان ها و اماکن عمومی، آداب خانواده داری و بسیاری موارد دیگر اجتماعی را توضیح دهید.

یعنی مسجد به عنوان وسیله اعتقادی باید نقش تربیتی و اخلاقی ارزشمندی در زندگی جامعه داشته باشد، نه محل شایعه و تهمت، محل بحث های سیاسی و یا گمراه کردن مردم.

خداوند در آیه 9 سوره «جمعه» قرآن کریم، آداب مسجد را صراحتاً بیان می کند: «و چون نماز پایان یافت، بر زمین پراکنده شوید (در طلب روزی) و طلب روزی کنید. از خدا...».

یک بار حضرت عمر به مسجدی که جمعی در آن نشسته بودند آمد، دستور داد از مسجد خارج شوند.

پس افزود، آیا انتظار دارید برایتان از آسمان طلا و نقره بریزد؟

برخیزید و از پی کسب و کار شوید!

یعنی سخت کار کنید.

با بیکار نشستن هیچ چیز به خودی خود اتفاق نمی افتد.

بعضی ها می گویند خدا خودش می دهد، نه نمی دهد.

اگردانه نکاری، کار نکنی، از زمین استفاده نکنی، چیزی نمی آید.

اگر تلاش کشاورز در سال گذشته نبود، الان تکلیف بازارها چه می شد؟

رهبران دینی می توانند و وظیفه دارند در اصلاح معنویات جامعه، جلوگیری از فساد اخلاقی و جنایت، از هم پاشیدن خانواده های جوان، رعایت قانون برنامه ریزی مراسم و جشن ها، جلوگیری از افراط و تفریط جوانان، تعالیم غیرقانونی دینی و در شرایط بسیار پیچیده و بحرانی امروز، برای جلوگیری از افراط گرایی، رسالت دینی و مدنی خود را انجام دهند.

کار در این حوزه باید به گونه ای پیش برود که همه در قبال تندروی یک نفر احساس مسئولیت کنند، از شهردار و بخشدار گرفته تا مسئولان ناحیه و محله، امام جماعت و والدین و معلمان در برابر قانون و جامعه احساس مسئولیت کنند.

من و شما باید سپاسگزار باشیم که صاحب سرزمینی آباد و آزاد هستیم، هوای آن را تنفس می کنیم، با نان و نمک و آب این سرزمین کهن بزرگ شده ایم و فرزندان و نوه های خود را در محیط آرام آن بزرگ می کنیم.

شاکر باشیم که من و شما هموطنان و صاحبان کشور هستیم، شاکر باشیم که در تمام سازمان های بین المللی جهان عضو هستیم و در بین ابرقدرت های جهان یک صدا هستیم، شکرگزار باشیم که هستیم. در عرصه بین المللی به عنوان یک کشور فعال، ارئه دهندۀ پنج ابتکار در سطح جهانی شناخته می شود و احترام گذاشته و آن را به رسمیت می شناسند.

پس بیایید قدر این وطن، این سرزمین بهشت ​​آسا و اجدادی، صلح و آرامش، صلح و ثبات و نان و نمک آن را بدانیم، بیایید یکپارچه و صادقانه و با یکدلی برای سعادت بیشتر تاجیکستان عزیزمان و پیشرفت کشور مستقلمان تلاش کنیم.

نگذاریم فرزندان شما که آینده و نعمت و سعادت ما هستند، ابزار دیگران شوند و باعث بدنامی ملت تمدن ساز تاجیک در عرصه جهانی شوند.

ما باید همیشه به یاد داشته باشیم که فقط کارمندان دوره جدید، یعنی متخصصانی که نیازهای دنیای مدرن را برآورده می کنند، می توانند صاحب سرزمین مادری و دولت شوند، آن را بسازند، توسعه دولت را تضمین کنند و جامعه را پیش ببرند.

در هزاره سوم تنها دولت ها و ملت هایی می توانند از موجودیت و پیشرفت خود محافظت کنند که دارای علم و دانش پیشرفته و فنون مدرن باشند.

بنابراین هر یک از ما در مقابل نسل امروز و نسل آینده مسئول سرنوشت میهن، دولت و ملت هستیم، مدرسه و آموزش را فراهم کنیم، شرایطی را برای فرزندانمان فراهم کنیم که بی سواد نمانند، علم بیاموزند و دانش و مشاغل و صنایع مدرن کسب کنند.

این وظیفه حیاتی والدین عزیز، مربیان، مدیران تمام ساختارها و ارگانهای دولتی، روشنفکران، فعالان، جامعه مدنی و آحاد جامعه از جمله رهبران دینی است.

یک بار دیگر تکرار می کنم که هیچکس مسلمانی و عبادت ما را نخواهد گرفت.

ولی تنها از طریق اطاعت و عبادت نمی توان پیشرفت کشور، آبادانی وطن و ارتقای سطح و کیفیت زندگی مردم را تضمین کرد.

الزامات دوران جدید متفاوت است.

ما باید بخوانیم، علم بیاموزیم، علوم دقیق و ریاضی را توسعه دهیم، آخرین فنون را بیاموزیم، نیروی متخصص تربیت کنیم و سخت تلاش کنیم تا زندگی امروز ما بهتر از دیروز و فردای ما بهتر از امروز باشد.

ما باید سطح و کیفیت زندگی مردم خود را بیش از پیش بالا ببریم.

فرزندانمان را طوری تربیت کنیم که از ما حمایت و مراقبت کنند، داناشوند، صاحب معرفت و متخصص عصر جدید شوند و اخلاق حمیدۀ انسانی داشته باشند.

من و تو فرزندی به دنیا می آوریم و او را به کمال می رسانیم تا در دوران پیری ما را حمایت کند.

به یاد داشته باشیم که رهبران گروه های تروریستی و افراطی که فرزندان ما را در صفوف خود جذب می کنند، درد زایمان و تربیت فرزندان ما را نکشیدند، زحمت بیداری را تجربه نکردند و به آنها نان و آب ندادند.

به همین دلیل فرزندان شما و ما برای آنها ارزشی ندارید، در یک لحظه آنها را تبدیل به تروریست های انتحاری کرده و به اهداف ناپاک خود می رسند.

پس از از دست دادن آنها، تنها روح والدین می سوزد و خلاص.

ما نباید اجازه دهیم نام فرزندانمان به عنوان تروریست یا افراطی در تاریخ ملت ثبت شود.

این در شأن پدر و مادر تاجیک و ملت فرهنگی و باستانی تاجیک.

پس بیایید فرزندانمان را تربیت کنیم، علم بیاموزیم، آنها را کتاب خوان و کارآفرین کنیم تا رنج نکشند، گم نشوند، در زندگی آینده خود به والدین خود کمک و مراقبت کنیم عیب است.

به همین دلیل است که ما این موضوع را در سطح قانون اساسی پذیرفتیم که در سالمندی پدر و مادر سرپرستی آنها بر عهده فرزند است.

ما باید اتحاد و همبستگی، صلح و ثبات جامعه و وحدت ملی خود را که نگرانی ملی ما در برابر خطرات دوران معاصر است، به عنوان نور چشم حفظ کنیم، زیرا قدرت ما در گرو اتحاد و همبستگی، وطن پرستی و کار فداکارانه ما به خاطر سعادت میهن و توسعه کشورمان است.

جوانان عزیز، صاحبان امروز و فردای تاجیکستان مستقل!

من از شما درخواست می کنم و تأکید می کنم که از استقلال و آزادی که بهترین هدیه برای ملت آزادیخواه تاجیک است محافظت کنید!

این میهن بهشت آسا را دوست بدارید، از آن به عنوان سپرده اجدادمان صادقانه محافظت کنید!

به تاجیک بودن خود افتخار کنید، زیرا اجداد ما - فرزندان فرزانه ملت تاجیک  سهم بزرگی در توسعه فرهنگ و تمدن بشری داشتند و راه جهان را برای همزیستی و همبستگی روشن کردند.

برای پاسداری از این سرزمین مقدس آماده باشید تا مادران و خواهران ارجمند ما و شما زندگی آرامی در این سرزمین مقدس داشته باشند.

ثابت کنید که از نوادگان کوروش کبیر و مقنع، سپیتمین و دیوشتیچ، تیمورملک و واسع و هزاران فرزند دلیر این وطن هستید!

من به عزت، هوش و ذکاوت، نیروی ذهنی و جسمانی، احساس عمیق استقلال و آزادی، وطن دوستی و میهن پرستی، شجاعت و جوانی هر یک از شما اطمینان دارم.

هموطنان عزیز!

بارها تأکید کرده ام و امروز هم تکرار می کنم که در زندگی زیرک و مدبر باشید، فریب اهداف مغرضانه گروه های اجنبی را نخورید.

به یاد داشته باشید که هیچ کس به فکر بهبود وطن شما، خانه و خانواده شما نیست.

ما خودمان باید وطن نیاکانمان را بسازیم، آباد کنیم و یک کشور متمدن و توسعه یافته را برای نسل های آینده بگذاریم!

می دانم که هنوز صدها مشکل و کمبود داریم.

ما الان داریم یک کشور می سازیم!

درست مثل یک خانواده جوان که صاحب خانه و کاشانه می شوند و از والدین خود جدا شده اند، کشور ما نیز بدون مشکل نیست.

با این حال، من اطمینان دارم که ما این قدرت را داریم که بر تمام کاستی ها و مشکلات موجود فائق آییم.

سخت ترین مشکلات جنگ داخلی را با هم پشت سر گذاشتیم و به این روزهای خوب رسیدیم، در حالی که عده ای می گفتند از نقشه سیاسی جهان محو می شویم، اما نشدیم، یعنی تیرشان خطا رفت.

بر خلاف میل و نقشه دشمنان ملت، ما دوباره زنده شدیم، دولت خود را از نابودی و ملت خود را از خطر تجزیه نجات دادیم و در اختیار خودمان گرفتیم.

دور نیست روزهایی که من و تو زندگی بهتری برای خود بسازیم و نام خود را با حروف زرین در صفحات تاریخ ملت بنویسیم.

زیرا مردم ما - مردم سرافراز تاجیکستان - قدرت و توان ساختن زندگی شادتر را دارند!

یک بار دیگر فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را به همه مردم شریف تاجیکستان و هموطنان خارج از کشور تبریک می گویم.

برای همه مردم تاجیکستان آرزوی سلامتی، صلح و ثبات، خانه ای آباد، پر از فیض و برکت دارم و برای همه شما - حضار محترم - در راه پاسداری از استقلال و آزادی میهن و پاسداری از ارزش های ملی و مذهبی اصیل کشور آرزوی موفقیت و موفقیت دارم.

سلامت باشید!