Робитаҳои дуҷонибаи Тоҷикистон ва Беларус хислати муваққатӣ надошта, ба ояндаи дарозмуҳлат равона гардидаанд.
Ба манзури пешбурди маҷмӯи муносибатҳои дуҷониба ва муайян намудани дурнамо ва рушди минбаъдаи он муносибатҳо фаъолияти комгори Комиссияи байниҳукуматии Тоҷикистону Беларус оид ба масъалаҳои ҳамкориҳои иқтисодию тиҷоратӣ роҳандозӣ шудааст. Аз ҷониби Тоҷикистон Комиссияро вазири кишоварзӣ Ҳакимзода Қурбон, аз ҷониби Беларус – вазири кишоварзӣ ва озуқаворӣ Игор Брило роҳбарӣ мекунанд.
8 июни соли 2022 дар Минск ҷаласаи 15-уми Комиссияи байниҳукуматии Тоҷикистону Беларус оид ба ҳамкориҳои тиҷоратию иқтисодӣ баргузор гардид. Аз рӯи натиҷаи Комиссия масъалаҳои ҳамкориҳои байнидавлатӣ дар соҳаҳои иқтисод, саноат, нақлиёт, тиҷорат, фарҳанг, маориф ва илм, сармоягузорӣ ва тиҷорат баррасӣ шуданд. Қарор қабул гардид, ки кори муштарак дар самти баланд бардоштани фаъолияти иқтисодии субъектҳои фаъолияти иқтисодии хориҷии ду кишвар ва афзоиши ҳаҷми интиқоли молҳои мутақобила, аз ҷумла тавассути афзоиши пешниҳоди маҳсулоти олӣ, барқарор намудани робитаҳои нави ҳамкорӣ ва амалӣ гардондани лоиҳаю барномаҳои ба ҳамдигар фоидабахш фаъол гардонида мешавад. Дар назар аст, ки ҷаласаи навбатии Комиссияи байниҳукуматӣ соли 2023 дар Душанбе баргузор шавад.
Ба мақсади таъмиқ ва густариши минбаъдаи муносибатҳои Тоҷикистону Беларус, мақомоти ваколатдори ду кишвар Барномаи «Харитаи роҳи ҳамкориҳои дуҷонибаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Беларус барои солҳои 2022-2026»-ро омода намуданд, ки он дар ҷараёни сафари расмии Президенти Ҷумҳурии Беларус ба Ҷумҳурии Тоҷикистон 11-12 октябри соли 2022 ба имзо расид.
Ҷиҳати татбиқи муқаррароти «Харитаи роҳ» дар таърихи 19-22 октябри соли 2022 ташрифи кории Вазири саноат ва технологияҳои нави Ҷумҳурии Тоҷикистон Шералӣ Кабир ба Ҷумҳурии Беларус сурат гирифт. Дар доираи сафар Ш.Кабир бо роҳбарияти Консерни «Беллегпром» оид ба истеҳсол ва содироти маҳсулоти саноати сабук мулоқот карда, бо кори корхонаҳои бузурги саноатӣ, аз қабили “Белаз”, “МТЗ”, “МАЗ” ва як қатор дигар корхонаҳои Ҷумҳурии Беларус шиносоӣ кард.
Дар ҷустуҷӯи роҳҳои нави ҳамкориҳои тиҷоратӣ ба Шӯрои ҳамкориҳои соҳибкории Тоҷикистону Беларус, ки соли 2011 аз ҷониби Палатаҳои савдо ва саноати Тоҷикистон ва Беларус таъсис ёфтааст, нақши муҳим дода мешавад. Ба ҳайати Шӯро корхонаҳои пешқадами содироткунанда ва сохторҳои тиҷорӣ, ки ба таҳкими ҳамкориҳои иқтисодии байни ду кишвар манфиатдоранд, дохил мебошанд.
11 октябри соли 2022 дар доираи сафари Президенти Ҷумҳурии Беларус ба Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳри Душанбе Форуми соҳибкорони Тоҷикистону Беларус баргузор гардид. Дар доираи ҳамоиши зикршуда намоишгоҳи молу маҳсулоти Беларус, ки дар он маҳсулоти беш аз 60 корхонаи соҳаҳои мухталифи Беларус, аз ҷумла зироаткорӣ ва чорводорӣ, хӯрокворӣ ва нӯшокиҳо, маҳсулоти қаннодӣ, таҷҳизоти кишоварзӣ, сайёҳии фароғатӣ ва табобатӣ ба намоиш гузошта шуд.
Гузашта аз ин, дар чорабинӣ ба иштирокчиён имкониятҳои сармоягузории Тоҷикистон тавассути рӯнамои видеоӣ намоиш дода шуд. Пас аз анҷоми қисми расмии Форум мулоқоти дуҷонибаи соҳибкорони ду кишвар дар қолаби соҳибкор бо соҳибкор (B2B) баргузор гардид. Маблағи умумии қарордодҳои имзошуда ҳудуди 46 миллион доллари амрикоиро ташкил дода, илова бар ин дар ҷараёни музокироти видеоӣ созишномаҳо ба маблағи 2 миллион доллари ИМА баста шуд.
6-7 апрели соли 2021 дар шаҳри Душанбе бо иштироки кишоварзон ва саноатчиёни Тоҷикистону Беларус як қатор чорабиниҳои густурдаи тиҷоратӣ, аз ҷумла намоишгоҳи «Сделано в Беларуси», форуми аграрии «ТоҷБелАгро» ва форуми тиҷоратии «Тоҷикистон-Беларус-Афғонистон» баргузор гардид. Чорабиниҳо ба муносибати чордаҳумин ҷаласаи Комиссияи байниҳукуматии Тоҷикистон ва Беларус оид ба ҳамкориҳои тиҷоративу иқтисодии Тоҷикистон ва Беларус, ки дар он як ҳайати бузург таҳти роҳбарии вазири кишоварзӣ ва озуқавории Беларус Иван Крупко ба Тоҷикистон сафар намуданд.
Маҳсулоти корхонахои мошинсозии Беларус дар Тоҷикистон хеле машҳур мебошад. Ба нақлиёти маъданкании тамғаи БЕЛАЗ талабот махсус вуҷуд дорад. Ҳеҷ яке аз лоиҳаҳои асосии инфрасохтори Тоҷикистон бидуни таҷҳизоти истихроҷи корхонаи автомобилсозии Беларус сохта нашудааст. Дар Тоҷикистон инчунин ба таҷхизоти махсус ва коммуналии истеҳсоли беларусӣ дар асоси трактори «Беларусь» ва шассии МАЗ таваҷҷуҳи махсус дода мешавад. Техника ва таҷҳизоти хоҷагии қишлоқ, ки дар ҶШС «Заводи тракторсозии Минск», ҶШС «Бобруйскагромаш», ҶШС «Гомсельмаш», таҷҳизоти боркаш ва мусофиркашонии корхонаи автомобилсозии Минск, лифтҳо ва таҷҳизоти лифтбарории ҶШС «Могилевлифтмаш» истеҳсол карда шудаанд, дар бозори Тоҷикистон худро хуб нишон доданд.
Моҳи апрели соли 2022 кори корхонаи васлкунии лифтҳои ҶСК «Могилевлифтмаш» дар Тоҷикистон оғоз гардид. Дар маросими ифтитоҳи он Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон, роҳбарияти ниҳодҳои давлатии Тоҷикистон ва вилояти Суғди кишвар ширкат доштанд. Дар Тоҷикистон марказҳои дилерӣ ва хидматрасонии истеҳсолкунандагони Беларус, аз ҷумла таҷҳизоти кишоварзӣ ва мошинҳои боркаши “МАЗ” дар заминаи ҶСП “Агротехсервис” дар Ҳисор ва ҶСК “Мадади Турсунзода” дар шаҳри Турсунзода, таҷҳизоти истихроҷи маъдан дар заминаи ҶДММ “Помиртехсервис” таъсис дода шудаанд.
Самти афзалиятноки рушди ҳамкориҳо таъмини таҷҳизоти истихроҷи “Белаз” барои татбиқи лоиҳаҳои коммуникатсионӣ, сохтмони иншооти гидротехникӣ ва коркарди конҳои тилло, аз ҷумла барои НБО Роғун, корхонаҳои истихроҷи тилло ва конҳои ангишт мебошад.
Ҳамкории минтақаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Беларус ба яке аз асосҳои бунёдии шарикӣ ва иттифоқи боэътимоди ду кишвар, таъмиқи робитаҳои истеҳсолӣ ва илмию техникӣ табдил ёфта, абзори густариши минбаъдаи равандҳои ҳамгироӣ бар асоси талаботи манфиати мардумони ду кишвар табдил ёфтааст.
Моҳи ноябри соли 2021 ҳайати вилояти Суғд таҳти роҳбарии Раис вилояи ба вилояти Могилев сафар кард ва дар 12-умин Форуми байналмилалии сармоягузории «Мельница успеха» ширкат варзида, бо фаъолияти як қатор корхонаҳои вилояти Могилев шиносоӣ пайдо намуд. Зимни сафари корӣ муайян карда шуд, ки барои роҳандозии ҳамкорӣ ва ташкили робитаҳои кооператсионӣ миёни минтақаҳо иқтидори бузург вуҷуд дорад.
Моҳи декабри соли 2021 сафари ҷавобии ҳайати вилояти Могилев таҳти сарварии муовини раиси кумитаи иҷроияи вилоят Р.Б.Страхар ба вилояти Суғд сурат гирифт. Зимни ташриф доир ба рушди ҳамкориҳои тиҷоратию иқтисодии вилоятҳои Могилев ва Суғд, дурнамои таҳкими ҳамкориҳои тиҷории корхонаҳои ду кишвар, дар соҳаи кооператсияи саноатӣ табодули афкор сурат гирифт.
Маҳсулоти асосии воридотӣ аз Беларус ба Тоҷикистон трактору ядакмошин, шакар, маҳсулоти нафтӣ, орд, маҳсулоти коркарди чӯб, маҳсулоти канселярӣ мебошанд. Аз Тоҷикистон ба Беларус асосан риштаи пахта, нахи пахта ва меваҳои тару хушк ворид карда мешавад.
Яке аз нишондиҳандаҳои асосии рушди ҳамкории иктисодӣ - мубодилаи мол мебошад. Бояд гуфт, ки солҳои охир муомилоти мол байни ду кишвар афзуда, номгӯи молҳои фиристодашаванда васеъ гардид. Бино ба маълумоти Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар моҳҳои январ-октябри соли 2022 ҳаҷми муомилоти мол бо Ҷумҳурии Беларус ду баробар афзуда, 67 073,5 миллион доллари амрикоиро ташкил додааст. Дар ин давра ҳаҷми содирот аз Тоҷикистон ба Беларус 5,6 миллион доллар ва воридот аз Беларус ба Тоҷикистон 61,5 миллион долларро ташкил додааст.
Сарфи назар аз падидаҳои бӯҳронӣ дар ҷаҳон, ҳамкориҳои тиҷоратию иқтисодии Тоҷикистону Беларус хусусияти мусбат ва динамикӣ нишон медиҳанд. Тоҷикистон ва Беларус барои тавсеаи баъдии ҳамкориҳои муассир имкониятҳои зиёд доранд, ки онҳоро минбаъд низ бояд дар якҷоягӣ тақвият бахшид.